ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ
από την Ειρήνη Ρίζου, μαθήτρια του Γ4
Το αμπέλι είναι
μία από τις αρχαιότερες καλλιέργειες. Η καταγωγή της αμπέλου χάνεται στα βάθη
των αιώνων. Ευρήματα δείχνουν ότι αμπέλια υπήρχαν στις πολικές περιοχές. Η
καλλιέργεια σιγά σιγά άρχισε να κατεβαίνει νοτιότερα σε περιοχές με πιο εύκρατο
κλίμα, στην περιοχή του Καυκάσου, αλλά και νοτιότερα στη Μεσοποταμία και την
Αίγυπτο. Στην Ελλάδα πρέπει να εμφανίστηκε την 4η χιλιετία π Χ .
Πιστεύεται ότι
οι Έλληνες έμαθαν και γνώρισαν το κρασί από τους ανατολικούς λαούς (Φοίνικες
και Αιγυπτίους) με τους οποίους είχαν εμπορικές σχέσεις και οι Κυκλαδίτες και
οι Μινωίτες αλλά και οι Μυκηναΐοι αργότερα. Σημασία έχει ότι η
αμπελοκαλλιέργεια έγινε γνωστή πολύ γρήγορα σε όλη την Ελλάδα. Αυτό
αποδεικνύεται από πλήθος νομισμάτων που απεικονίζουν σταφύλια στη μια όψη και
το Διόνυσο στην άλλη .
Ο ΘΕΟΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ
Ο Διόνυσος, γιος του Δία και της Σεμέλης -θεός
της βλάστησης και του κρασιού- παντρεύτηκε την Αριάδνη, κόρη του Μίνωα, βασιλιά
της Κρήτης, την οποία αγάπησε όταν την είδε στη Νάξο σύμφωνα με τον Ησίοδο. Απ’
αυτό το γάμο γεννήθηκαν δύο παιδιά: ο Στάφυλλος και ο Οινοποίωνας οι οποίοι
σύμφωνα με την μυθολογία διέδωσαν την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοπαραγωγή
στον Ελλαδικό χώρο. Η καλλιέργεια στην Κρήτη αποδεικνύεται και από το
αρχαιότερο πατητήρι της Ευρώπης που έχει βρεθεί στις Αρχάνες Ηρακλείου. Άλλοι
μύθοι αναφέρουν ότι ο θεός Διόνυσος χαρίζει το φυτό στον Οινέα, βασιλιά της
Αιτωλίας κι ένα νεότερο κείμενο βασιζόμενο στη μυθολογία προσπαθεί να εξηγήσει
τις ενέργειες και τη συμπεριφορά των ανθρώπων που πίνουν κρασί:
"Όταν ο Διόνυσος ήταν ακόμη μικρός , ταξίδευε
για να πάει στην Αξιά. Επειδή ήταν πολύς ο δρόμος , κάθισε σ` ένα κοτρώνι για
να ξεκουραστεί. Εκεί που κοίταζε πέρα δώθε , βλέπει μπρος στα πόδια του να
φυτρώνει ένα βοτάνι, που του φαινόταν τόσο πολύ όμορφο, ώστε αποφάσισε να το
πάρει μαζί του και να το μεταφυτέψει. Το ξερίζωσε λοιπόν και το κουβαλούσε μαζί
του. Προτού φτάσει στην Αξιά βρήκε ένα κόκαλο πουλιού , το `βαλε το βοτάνι
μέσα και τράβηξε το δρόμο του . Αλλά στα ευλογημένα χέρια του το βοτάνι τόσο
γρήγορα μεγάλωσε, που έβγαινε κι από πάνω κι από κάτω από το κόκαλο. Φοβήθηκε
πάλι μην ξεραθεί και συλλογιζόταν τι να κάνει. Τότε βρήκε ένα κόκαλο λιονταριού , που ήταν
χοντρότερο από του πουλιού το κόκαλο , και σ` αυτό έχωσε το κόκαλο του πουλιού
με το βοτάνι. Σε λίγο πάλι μεγάλωσε και έβγαινε όξω κι από του λιονταριού το
κόκαλο. Βρήκε μια γαιδουροκοκάλα, που ήταν μεγαλύτερη απ` αυτό κι έχωσε μέσα
του πουλιού και του λιονταριού το κόκαλο , κι έτσι έφτασε στην Αξιά.
Όταν θέλησε να φυτέψει το βοτάνι , παρατήρησε
πως οι ρίζες του ήσαν κολλημένες στα κόκαλα και δεν μπορούσε να το βγάλει χωρίς
να χαλάσει τις ρίζες . Το φύτεψε λοιπόν όπως ήταν .Σε λίγο φύτρωσε το βοτάνι κι
επρόκοψε κι έγινε αμπέλι κι έβγαλε σταφύλια. Απ` αυτά έφτιαξε το πρώτο κρασί κι
έδωκε στους ανθρώπους να πιουν. Όταν οι άνθρωποι έπιναν, στην αρχή κελαηδούσαν
σαν τα πουλιά, όταν έπιναν περισσότερο γινόταν δυνατοί σαν λιοντάρια , κι όταν
ακόμη περισσότερο έπιναν, γινόταν σαν τα γαϊδούρια."
