από τη μαθήτρια του Γ4 Ειρήνη Ρίζου
"Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης", λέει ο λαός μας
για τον πρώτο μήνα της άνοιξης. Αυτή η παροιμία προήλθε από την αστάθεια του
καιρού τον μήνα αυτό. Λέγεται πως ο Μάρτης ή Δίγαμος, είχε δύο γυναίκες, μια
όμορφη και χαριτωμένη και μία άσχημη και γκρινιάρα. Όταν λοιπόν κοιτά την πρώτη
είναι χαρούμενος και ευτυχισμένος, εξ' ού και ο καλός καιρός, ενώ όταν κοιτά την
άσχημη είναι λυπημένος και θυμωμένος, γι’αυτό και κάνει κακοκαιρία, με
αποτέλεσμα οι άνθρωποι να καίνε ό,τι παλούκια και απομεινάρια από τα ξύλα του
χειμώνα για να ζεσταθούν.
Ο Μάρτης πήρε το όνομά του από τον
Ρωμαίο θεό του πολέμου Mars δηλαδή τον Άρη. Ο μήνας αυτός σε
διάφορες περιοχές της χώρας μας λέγεται και Βλαστηρός ή Ανοιξιάτης γιατί είναι
το πρώτο παιδί της άνοιξης. Λέγεται και πεντάγνωμος γιατί
"Ο Μάρτης ώρα
βρέχει και χιονίζει και ώρα μαρτολουλουδίζει ".
Δεν είναι λίγα και τα έθιμα του τόπου μας για τον μήνα Μάρτιο, αφού ο λαός
μας τον συνοδεύει με την αναγέννηση της φύσης, την χαρά, την καλή διάθεση τον
έρωτα και την αγάπη, αλλά και τον μήνα που φυτεύουν δέντρα (Δεντροφυτευτής)
Γνωστό σε όλο σχεδόν τον ελλαδικό αλλά και τον βαλκανικό χώρο είναι το έθιμο του περίφημου Μάρτη, δηλαδή το άσπρο-κόκκινο βραχιολάκι που έφτιαχναν οι
μαμάδες και οι γιαγιάδες στα παιδιά για να τα προστατεύσουν από το κάψιμο του
ανοιξιάτικου ήλιου αλλά και από τις ασθένειες. Το έβγαζαν την τελευταία μέρα
του μήνα και του κρεμούσαν στα δέντρα για να το πάρουν τα χελιδόνια στη φωλιά
τους.
Τα χελιδονίσματα είναι τα "Κάλαντα του Μάρτη". Το έθιμο αυτό
έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, αφού θεωρούσαν πως ο Μάρτης ήταν ο πρώτος
μήνας του έτους και όχι ο Ιανουάριος, γι’αυτό το λόγο έπρεπε να τον
τραγουδήσουν. Στο έθιμο αυτό, τα παιδιά, κυρίως
αγόρια κρατούσαν ένα ξύλινο στρογγυλό όργανο στολισμένο με λουλούδια
κορδέλες και κουδουνάκια ενώ στην κορυφή του είχε μια χάρτινη χελιδόνα, και με
αυτό τραγουδούσαν από σπίτι σε σπίτι.
Άλλο ένα έθιμο, ίσως όχι και τόσο γνωστό, είναι αυτό της "Περπερούνας". Έχει και αυτό της ρίζες του στην αρχαιότητα κατά πάσα
πιθανότητα να τελούντα στα Ελευσίνια. Σε αυτό το έθιμο κοπέλες στολισμένες με
λουλούδια τραγουδούν και ζητούν από το θεό να βρέξει για να ποτιστούν οι
σοδειές, ενώ παράλληλα
κάποιοι τους ρίχνουν νερό.
.jpg)
Μια παραλλαγή του παραπάνω εθίμου, είναι αυτή του εθίμου της "Πιπεριάς" στη Β. Εύβοια. Στολίζουν μία όμορφη κοπέλα με λουλούδια και
πιπεριές και τραγουδούν, ενώ παράλληλα αναπαριστούν πως σκάβουν το έδαφος και
φυτεύουν ζητώντας από το θεό να βρέξει.
Δεν μπορούμε να παραλείψουμε πως ο Μάρτης συνδέεται άμεσα με την αγάπη και
τον έρωτα κάτι που φανερώνεται στο παρακάτω τραγούδι.
Πηγές:
http://www.paidika.gr
http://el.wikipedia.org
