1. ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ / ΠΑΡΑΔΟΣΗ



 Αυτή η σελίδα είναι αφιερωμένη στη  Λαογραφία και την Παράδοση. Οι μαθητές του Γυμνασίου μας θα σας ενημερώνουν από εδώ για ήθη, έθιμα, χορούς και τραγούδια του τόπου μας, θρύλους και αναφορές με χρώμα παράδοσης του νησιού μας, της Εύβοιας...και όχι μόνο! Στην προσπάθειά τους αυτή πολύτιμος βοηθός είναι η αγάπη τους για την Παράδοση, αλλά και οι γνώσεις τους που προέρχονται από τη συμμετοχή τους σε Λαογραφικούς Συλλόγους της περιοχής μας. 
  
                                     

                          
                            Κανονάκι και Σαντούρι.
                                                από τη μαθήτρια Ειρήνη Ρίζου, Γ4

Δυο άγνωστα για τους περισσότερους μουσικά παραδοσιακά όργανα, είναι το κανονάκι και το σαντούρι. Δυο συγγενικά όργανα, που το καθένα όμως έχει το δικό του χαρακτηριστικό ηχόχρωμα, και κυρίως το δικό του ύφος και τη δική του προσφορά στη μουσική μας

Κανονάκι



   Το κανονάκι ή αλλιώς ψαλτήριο, είναι νυκτό όργανο, με εντέρινες χορδές. Αποτελείται από ένα ηχείο σε σχήμα ορθογωνίου τραπεζίου, πάνω στο οποίο είναι τεντωμένες οι χορδές (από έντερο ή από πλαστική ύλη) κατά μήκος των δυο παραλλήλων πλευρών του. Στο καπάκι (δηλ. την ξύλινη επιφάνεια κάτω από τις χορδές) ανοίγονται μια ή περισσότερες τρύπες, συχνά διακοσμημένες. Στην αριστερή πλευρά βρίσκονται τα "μανταλάκια", ή μαντάλια, ένα είδος από κινητούς καβαλάρηδες, που με το ανέβασμα ή το κατέβασμά τους υψώνουν ή χαμηλώνουν το ύψος των φθόγγων κατά 1/4 του τόνου (ισούται περίπου με 2-3 μόρια ή κόμματα).
  Κάθε φθόγγος μπορεί να έχει από ένα μέχρι 5-6 περίπου μανταλάκια. Το κανονάκι παίζεται κρατημένο πάνω στα πόδια του οργανοπαίκτη (όταν είναι καθιστός φυσικά), με δυο πένες ή νύχια, όπως λέγονται, που προσδένονται στους δείκτες των δυο χεριών με μεταλλικές δαχτυλήθρες. Τα νύχια, κατασκευασμένα από πλαστική ύλη, είναι τεχνητά και αποτελούν προέκταση των φυσικών νυχιών (το κανονάκι είναι νυκτό όργανο), ο εκτελεστής με αυτά τσιμπάει με μεγαλύτερη ευκολία και σταθερότητα τις χορδές, συνήθως με το αριστερό χέρι τις χαμηλές και το δεξί τις ψηλότερες.
   Οι φθόγγοι αποτελούνται από τρεις χορδές ο καθένας, κουρδισμένες όλες στον ίδιο τόνο. Η μελωδική έκταση του οργάνου είναι περίπου τρεισήμισι οκτάβες. Οι νότες βρίσκονται σε αλληλουχία μεταξύ τους, δηλ. η μια μετά την άλλη (κάτω οι χαμηλές και προς τα πάνω οι ψηλότερες) και είναι κουρδισμένες στη διατονική κλίμακα. Έτσι ο οργανοπαίκτης έχει μπροστά του την κλίμακα της μελωδίας που παίζει. Ανάλογα πάντα με το είδος της κλίμακας ή και την βάση της μελωδίας, μπορεί να αλλάξει με τα μανταλάκια την οξύτητα των φθόγγων κατά μερικά μόρια ή κατά ένα ημιτόνιο (είτε στην αρχή του κομματιού είτε κατά τη διάρκειά του - εκεί φαίνεται και η δεξιοτεχνία του) κι έτσι μπορεί να σχηματίζει δεκάδες διαφορετικές κλίμακες. Το κανονάκι επομένως μπορεί να παίξει όλα τα διαστήματα και τις υποδιαιρέσεις του τόνου και γι'αυτό το λόγο είναι αρκετά χρήσιμο και στην εκμάθηση της Βυζαντινής Μουσικής.



ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ



Το Καπάκι : Συνήθως φτιάχνεται από πλάτανο ή μαόνι



Άποψη τής μανταλιέρας : Η βάση της φτιάχνεται από κελεμπέκι ή έβενο ή τριανταφυλιά. Πάνω της προσαρμόζονται τα μανταλάκια, μικροί μεταλλικοί καβαλάρηδες πού αυξομειώνουν το μήκος της χορδής επιφέροντας πολύ μικρές αλλοιώσεις του ήχου.



Μαντάλια : Μικρά μεταλλικά ελάσματα που αυξομειώνουν το μήκος της χορδής επιφέροντας πολύ μικρές ηχητικές αλλοιώσεις (μικροδιαστήματα ή μόρια ή κόμματα).



Ο "καβαλάρης" των χορδών ο οποίος πατάει πάνω σε μια δερμάτινη μεμβράνη, σε τέσσερα σημεία, μεταδίδοντας έτσι τον παλμό των χορδών στο ηχείο



Οι δακτυλήθρες και οι πένες που φοριούνται στα δάκτυλα του μουσικού, για να πλήττει τις χορδές
  Ας ταξιδέψουμε όμως λίγο πίσω στο χρόνο. Πρώτος προορισμός μας είναι οι Μεσαιωνικοί χρόνοι. Το κανονάκι παλιότερα, κυρίως στους μεσαιωνικούς χρόνους, ήταν γνωστό με την ονομασία "Ψαλτήριο". Οι αρχές του ψαλτηρίου ανιχνεύονται στον ασιατικό χώρο, και κυρίως στην Περσία , πολλούς αιώνες πριν από τους αρχαιοελληνικούς κλασικούς χρόνους. Στην αρχαία Ελλάδα, από πολλούς συγγραφείς έχουμε μαρτυρίες για μουσικά όργανα πιθανόν του τύπου του ψαλτηρίου, με τις ονομασίες τρίγωνον ψαλτήριον, επιγόνειον, μάγαδις κλπ, χωρίς να υπάρχουν εικονογραφημένες μαρτυρίες. Γι'αυτό μόνο υποθέσεις έχουν γίνει έως σήμερα για τη σχέση του αρχαιοελληνικού ψαλτηρίου με το κανονάκι. Αντίθετα, στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, τα ιστορημένα χειρόγραφα και οι τοιχογραφίες των εκκλησιών έχουν πολλές πληροφορίες για το ψαλτήριο σε σχήμα τριγώνου ή τραπεζίου, τον τρόπου με τον οποίο κρατιέται, παίζεται κλπ.


  Στην ελληνική λαογραφία το κανονάκι λαμβάνει τόπο κυρίως στην μουσική παράδοση της Καππαδοκίας, της Θράκης ( Ανατολική, η οποία ανήκει στην Τουρκία και Δυτική, ελάχιστα έως καθόλου στην Β. Θράκη, που ανήκει στην Βουλγαρία), της Μ.Ασίας και της Κωνσταντινούπολης.

Σαντούρι



   Το σαντούρι, σε σχήμα ισοσκελούς τραπεζίου, έχει μεταλλικές χορδές κατά μήκος των δυο παράλληλων πλευρών του. Σε κάθε φθόγγο αντιστοιχούν 3-5 χορδές κουρδισμένες στον ίδιο τόνο. Είναι τοποθετημένο πάνω σε βάση, πάνω από τα γόνατα του οργανοπαίκτη. Πολλές φορές είναι κρεμασμένο στους ώμους, όταν στον γάμο πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη, σε πατινάδες κλπ, (έθιμο που στις μέρες μας τείνει να εκλείψει). Παίζεται με δυο λεπτά ραβδάκια, τις μπαγκέτες, τυλιγμένα στις άκρες με βαμβάκι ή δέρμα. Οι μπαγκέτες, με το άκρο τους γυρισμένο λίγο προς τα πάνω, κρατιώνται ανάμεσα στον δείκτη και το μεσαίο δάκτυλο, με τη βοήθεια του αντίχειρα. Στο παίξιμο χρησιμοποιείται κυρίως ο καρπός του χεριού και λιγότερο τα δάκτυλα. Η ονομασία του μάλλον προέρχεται από το βυζαντινό όργανο ψαλτήρι (μιας και φαινομενικά μοιάζει με το κανονάκι), και μέσα από τους αιώνες έφτασε να ονομάζεται σαντούρι: ψαλτήρι -> σαντίρ -> σαντούρι. Κατά μια άλλη εκδοχή, η ονομασία προέρχεται από τις περσικές λέξεις "σαν ταρ" = εκατό χορδές. Σαντούρια επίσης μπορούμε να βρούμε στη Ρουμανία, καθώς και σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Αραβία, Ιράν κλπ) αλλά διαφέρουν από λίγο έως πολύ από το ελληνικό σαντούρι.
  Αρχικά το σαντούρι ήταν όργανο μελωδίας. Έπαιζε τη μελωδία μαζί με τα άλλα όργανα, ενώ παράλληλα μπορούσε να κρατήσει ένα ίσο στην τονική (βάση) ή την πέμπτη της κλίμακας. `Αλλοτε συνόδευε τη μελωδία με απλές συνηχήσεις. Με τον καιρό, και με την επίδραση της δυτικής εναρμονισμένης μελωδίας, το ίσο και οι συνηχήσεις μετατρέπονται σε συγχορδίες. Σήμερα μπορεί να παίζει τη μελωδία, είτε μόνο του είτε μαζί με τα άλλα όργανα, καθώς και να παίζει τις συγχορδίες πάνω στο ρυθμό. Η αλληλουχία των φθόγγων είναι πιο περίπλοκη σε σχέση με το κανονάκι. Ανεβαίνει κατά ημιτόνια (σε αντίθεση με το κανονάκι που ανεβαίνει σύμφωνα με την κλίμακα που πρόκειται να παίξουμε). Το σαντούρι είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε σε κάθε μία απ'ο τις χορδές (που χωρίζονται περίπου στη μέση με τον καβαλάρη) να αντιστοιχούν δυο φθόγγοι (κυρίως διαστήματα πέμπτης, π.χ. η ΡΕ και η ΛΑ της βασικής οκτάβας είναι στην ίδια χορδή). Η μελωδική του έκταση είναι περίπου τρεισήμισυ οκτάβες (όπως και στο κανονάκι), με συνολικά 100-110 περίπου χορδές.

  Πρόκειται για αρχαίο μουσικό όργανο που επινοήθηκε πιθανόν στην Περσία από την οποία και διαδόθηκε τόσο προς την Ινδία και την Κίνα, όσο και δυτικά στη Μέση Ανατολή και τη Βαλκανική. Κατασκευάζεται συνηθέστερα από ξύλο καρυδιάς. 
   
  Η πλατιά διάδοση του σαντουριού στον ελλαδικό χώρο οφείλεται στους `Ελληνες της Μ.Ασίας που ήρθαν μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Το σαντούρι παιζόταν βέβαια και πριν το 1922 στην ηπειρωτική και νησιώτικη Ελλάδα, σε περιορισμένη κλίμακα. Χάρη στις εκφραστικές του δυνατότητες γίνεται γρήγορα ένα από τα απαραίτητα όργανα της "κομπανίας" (κλαρίνο, βιολί, σαντούρι, λαούτο).

  Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κυρίως στην νησιωτική Ελλάδα, αλλά και σε άλλες περιοχές, όπως η Μ.Ασία, αλλά και πολλές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, αφού έχει ενταχθεί στα όργανα της κομπανίας. 
   Γνωστοί οργανοπαίχτες του είναι: Ο Αριστείδης Μόσχος (μεγάλος δάσκαλος, που πέθανε το 2001). `Αλλοι δεξιοτέχνες του οργάνου είναι οι Τ. Διακογιώργης,  Ν. Καλαϊντζής (Μπινταγιάλας),  Ν.Καρατάσος, καθώς και οι νεότεροι Α. Κατσιγιάννης, Μ.Παπαδέας, αλλά και ο Παναγιώτης ο Βέργος, αρκετά γνωστός, νέος οργανοπαίχτης στην περιοχή μας.





Πηγές:
h
ttp://el.wikipedia.org
http://www.kanonaki.gr
http://www.musicheaven.gr

Ήθη και Έθιμα του Δωδεκαήμερου
                                                                              από τη μαθήτρια Ειρήνη Ρίζου, Γ4

   Τα Χριστούγεννα (σύνθετη λέξη της δημοτικής Χριστός + γέννα) δηλώνουν την ετήσια χριστιανική εορτή της γέννησης του Χριστού και κατ' επέκταση το σύνολο των εορτών από της Γεννήσεως μέχρι των Θεοφανίων ("Γιορτές των Χριστουγέννων"). Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται στις 25 Δεκεμβρίου.
Το χρονικό διάστημα που περικλείει τις γιορτές των Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανίων, ονομάζεται στη λαογραφία και Δωδεκαήμερο.



Απολυτίκιο Χριστουγέννων


« Γέννησίς σου Χριστ  Θες μν
νέτειλε τ κόσμ τ φς τ τς γνώσεως
ν αυτ γρ ο τος στροις λατρεύοντες
π στέρος διδάσκοντο
Σ προσκυνεν τν λιον τς δικαιοσύνης
κα Σ γινώσκειν ξ ψους νατολήν
Κύριε δόξα Σοι.»

Τα Πρωτοχρονιάτικα Μπαμπαλιούρια 
   Οι γιορτές της Πρωτοχρονιάς ξεκινούν παραδοσιακά στη Λάρισα από την παραμονή, όπου τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους τραγουδώντας τα Αγιοβασιλιάτικα κάλαντα και φωνάζοντας “Σουρβάσο”. Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς αναβιώνουν τα “Μπαμπαλιούρια”, είναι ένα Πρωτοχρονιάτικο έθιμο, που έχει τις ρίζες του στη Διονυσιακή λατρεία. 
  Η στολή των Μπαμπαλιούρηδων, αποτελείται από το “σαλβάρι”, ένα μάλλινο άσπρο παντελόνι, το οποίο στερεώνουν στη μέση με μια μάλλινη άσπρη ζώνη. Το πουκάμισο που φορούν από πάνω είναι συνήθως άσπρο με φαρδιά μανίκια σαν εκείνο των τσολιάδων. Στα πόδια φορούν άσπρες καλτσοδέτες και τσαρούχια. Στη μέση φορούν ένα χοντρό μάλλινο ύφασμα, διπλωμένο πολλές φορές, όπου επάνω δένουν τα μεγάλα και βαριά κουδούνια. Στο κεφάλι φορούν ειδική μάσκα, από προβιά ζώου, τη λεγόμενη“φουλίνα”. Η μάσκα αυτή είναι άσπρη ή μαύρη και έχει τρία ανοίγματα, δύο στα μάτια και ένα στο στόμα. Στα χέρια κρατούν ένα ξύλινο κυρτό σπαθί που συμπληρώνει τη φορεσιά του κάθε “Μπαμπαλιούρη”. 

  Έτοιμα πλέον τα “Μπαμπαλιούρια” περιμένουν να τελειώσει η Θεία Λειτουργία για να ξεχυθούν στους δρόμους. Μαζί τους είναι πάντα ο “αδελφογύρτης” ο οποίος κρατάει έναν κουμπαρά και μαζεύει τα χρήματα που προσφέρει ο κόσμος. Πριν ακόμη τελειώσει η Πρωτοχρονιάτικη Θεία Λειτουργία οι “Μπαμπαλιούρηδες” έχουν πάρει θέση έξω από τις τρεις ενορίες του χωριού. 

  Βγαίνοντας ο κόσμος από την εκκλησία τους συναντά και αιφνιδιάζεται αφού περνούν το σπαθί στη μέση τους και δεν αφήνουν κανέναν να περάσει αν δεν βάλει χρήματα επάνω σ’ αυτό. Μόλις βάλουν τα χρήματα τα παίρνει ο αδελφογύρτης και τους εύχεται Καλή Χρονιά. Μετά τις εκκλησίες τα “Μπαμπαλιούρια” πηγαίνουν στην πλατεία, και με το δυνατό θόρυβο που προκαλούν τα κουδούνια τους, τραβούν την προσοχή των ντόπιων και ξένων επισκεπτών. Φεύγοντας από εκεί, περνούν από τα καφενεία και τις καφετέριες του χωριού και έπειτα ξεχύνονται στους δρόμους μέχρι αργά το βράδυ. Αυτό το έθιμο έχει σαν σκοπό να διώξει τα κακά πνεύματα, και να είναι ήσυχη και χαρούμενη η καινούρια χρονιά.


    Το έθιμο αυτό, συναντάται στην περιοχή της Θράκης. Κυρίαρχο ρόλο παίζει καμήλα (δύο άνθρωποι κάτω από ένα ομοίωμα), ένας ακόμα μεταμφιεσμένος, ο οποίος καθοδηγεί την καμήλα, και όλοι οι υπόλοιποι γύρω τους χορεύοντας. Σκοπός του είναι να παραπλανήσουν τους στρατιώτες του Ηρώδη, έτσι ώστε να μην μπορέσουν να βρουν το μικρό Χριστό.

          Tο σπάσιμο του ροδιού 

     Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας -δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του- και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.

 Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: 

"με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά"

  Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος. 



                                                                      Χριστόψωμο
    Το ζύμωμα του χριστόψωμου θεωρείται έργο θείο και είναι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Οι γυναίκες φτιάχνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια και υπομονή. Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, όπως ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα, και κατά τη διάρκεια του ζυμώματος λένε: 

"Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει." 

 Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ’ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι ή ένα αυγό, συμβολίζοντας τη γονιμότητα. 
  Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές.

 Οι Μωμόγεροι 

   Οι Μωμόγεροι (γνωστό και ως Μωμόεροι ήΜωμοέρια είναι ένα ποντιακό λαϊκό δρώμενο το οποίο λαμβάνει χώρα το 12ήμερο Χριστούγεννα -Πρωτοχρονιά - Θεοφάνια με ευχετηριακό χαρακτήρα. Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στους προ-χριστιανικούς χρόνους αλλά οι Πόντιοι έδωσαν αργότερα χριστιανικό χαρακτήρα. Η ονομασία του δρώμενου προέρχεται από τις λέξεις μίμος ή μώμος αλλά και γέρος. Στο έθιμο οι λέξεις αυτές συνδέονται με τις μιμιτικές κινήσεις των πρωταγωνιστών-γερόντων.

   Στο δρώμενο αυτό παρουσιάζεται η αναγέννηση της φύσης με την αλλαγή του νέου έτους και έχει σκοπό σάτιρας. Στο δρώμενο αναπαρίσταται η ιστορία του Κιτί Γοτσά. Στο έθιμο αυτό, παραδοσιακά μέρος των συμμετεχόντων φοράνε τομάρια ζώων όπως λύκων και τράγων ενώ άλλοι ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά και έχουν την μορφή γεροντικών προσώπων
  Το δρώμενο λαμβάνει χώρα το όπου ο θίασος παραδοσιακά τριγυρνά στις αυλές των σπιτιών. Στο δρώμενο οι πρωταγωνιστές είναι τρεις, ο γέρος Κιτί Γοτσά, η νύφη και ο "αράπης". Η αλλαγή του χρόνου και η αναγέννηση της φύσης συμβολίζεται με τη νύφη η οποία φλερτάρει με τον νέο (ο νέος είναι ο χαρακτήρας "αράπης"). Στο δρώμενο εναλλάσσεται η απαγωγή της νύφης από τον νέο "αράπη" με τον γέρο Κιτί Γοτσά.




Το καλαντόνερον (έθιμο του Πόντου)

Καλαντόνερον ονομαζόταν το πρώτο νερό που έπαιρναν τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς από την βρύση, την πηγή ή το πηγάδι από όπου προμηθεύονταν το πόσιμο νερό. Της λήψης του καλαντόνερου προηγούνταν το καλαντίασμαν της βρύσης. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα τοποθετούσαν κοντά ‘ς σο πεγάδ’  (βρύση) διάφορα δώρα όπως ξηρούς καρπούς (λεφτοκάρα, καρύδα, σύκα) στάρι, γλυκά, μήλα, κυδώνια, κ.λ.π. λέγοντας την ευχή: 
   "Κάλαντα και καλός καιρός, πάντα και του χρόνου".
   Αυτός που έπαιρνε το νερό, μέχρι να το πάει στο σπίτι δεν κοιτούσε πίσω του ούτε μιλούσε σε κανέναν. Έπινε όλη η οικογένεια από λίγο και ράντιζαν το σπίτι, την αυλή, τις αποθήκες, τα ζώα, τα χωράφια κ.λ.π.

 Τα μεσάνυχτα ο αρχηγός της οικογένειας έπαιρνε καρύδια, αλλού φουντούκια και ρίχνοντας στις τέσσερις γωνίες του σπιτιού έλεγε: 

     «Ευτυχισμένο το Νέο Έτος!  Εδέβεν η κακοχρονία και έρθεν η καλοχρονία».  

  Στη συνέχεια έκοβε την πίτα που είχε µέσα ένα νόµισµα, αφού τη σταύρωνε τρεις φορές µε το μαχαίρι,  το πρώτο κοµµάτι το αφιέρωνε στον πολιούχο Άγιο της ενορίας και το έβαζε στο εικονοστάσι.  Αλλού έλεγαν:  

   «Κάλαντα καλός καιρός, τα πάντα και του χρόνου».  

  Το τραπέζι μετά το δείπνο έπρεπε να μείνει «Γουρεµένον» δηλαδή στρωμένο 

«ίδια να έλθουν να τρων απ΄ εμάς καλλίον που είναι» 
δηλαδή οι μάγισσες για να µη βλάψουν το σπίτι. Σε άλλα μέρη έβαζαν στη στέγη του σπιτιού ένα δίσκο µε φαγητά για να φάνε οι «µάισσες» «οι απ' εμάς καλοί»

Χορός αφιερωμένος στον Άγιο Βασίλειο, από την περιοχή της Καππαδοκίας.


 Πηγές :
http://www.ekriti.gr
http://www.ipiros.gr
http://el.wikipedia.org/
http://www.tovoion.com
http://el.wikipedia.org
                                          
                                                  

                               
                                               ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ/ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014
                                                       από τη μαθήτρια του Γ4 Ειρήνη Ρίζου



Σεπτέμβρης- Ήθη και  Έθιμα

 Απ' τον πατέρα Φθινόπωρο
και τη μαμά βροχή
γεννήθηκε πρώτο παιδί

Σεπτέμβρης τ' όνομα του
κι ήρθε σαν δροσιά
απ' τ' ουρανού την αγκαλιά

Μαζί του ήρθε του τρύγου η χαρά
σταφύλια κόκκινα γλυκά και ζουμερά
Μύρισε ο μούστος έτρεξε κρασί
ο Διόνυσος και οι νύμφες του
χορέψανε τρελά ως την αυγή

Φίλους είχε μονάχα δύο
τα γκρίζα σύννεφα
και τον άνεμο

Μαζί του ήρθε του τρύγου η χαρά.

 Ο Σεπτέμβριος, Σταυρίτες (ποντιακά) ή ακόμα  <<Σταυριάτης >> , <<Σταυριτής>> λόγω της ύψωσης του τιμίου σταυρού, είναι ο ένατος μήνας κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 30 ημέρες. Με βάση το Ρωμαϊκό ημερολόγιο είναι ο  έβδομος κατά σειρά μήνας του έτους εξ ου και η ονομασία του. (από το λατινικό septumεφτά).   Πολλές είναι οι παροιμίες που έχουν ειπωθεί από τον λαό μας για αυτόν τον σημαντικό για την αγροτική  κυρίως ζωή μήνα. Μία από αυτές είναι εκείνη που λέει<< Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνας>> κάτι που στην εποχή μας δεν συμβαίνει, διότι  όλο σχεδόν τον μήνα  επικρατεί καλός καιρός.  Οι συνθήκες αυτές αλλάζουν μόνο την τελευταία εβδομάδα λόγω του ότι  στις 22 Σεπτεμβρίου είναι το  Φθινοπωρινό ηλιοστάσιο και ξεκινάει επίσημα πλέον το Φθινόπωρο.

Ο μήνας αυτός  είναι ο βασικότερος για του αγρότες διότι συνδέεται άμεσα με τον τρύγο. Σε πολλές περιοχές της χώρας μας τον ονομάζουν ‘’Τρυγητή ‘’ή ‘’Τρυγομηνά’’.  Η πρώτη Σεπτεμβρίου ονομαζόταν και  << Αρχιχρονιά>> , διότι ξεκινούσαν όλες οι αγροτικές εργασίες.

 Πολλά είναι και τα έθιμα που έχουν  καταγραφεί στην χώρα μας  για τον μήνα αυτό.


Στην Κω το τελευταίο βράδυ του  Αυγούστου <<αστρονομούν>>. Βάζουν ένα καρπούζι , με πολλά σπόρια, κάτω από τα αστέρια, ένα ρόδι, μία σκελίδα σκόρδο , ένα κυδώνι, ένα φύλλο από τον << πλάτανο του Ιπποκράτη>> και ένα τσαμπί σταφύλι. Το πρωί της «Αρχιχρονιάς» γυναίκες και παιδιά σηκώνονται πριν βγει ο ήλιος και κατεβαίνουν στην παραλία παίρνοντας μαζί, τους «αστρονομημένους» αυτούς καρπούς που φύλαγαν για ένα χρόνο στο εικονοστάσι, τους πετούν στη θάλασσα και βουτάνε στο νερό τους καινούργιους.
Στη Λευκάδα, οι νοικοκυραίοι των αμπελιών γέμιζαν καλάθια με διαλεχτά σταφύλια, τα σκέπαζαν με φύλλα, χαλούσαν μια λιθιά και τα έκρυβαν μέσα, ξανάφτιαχναν τη λιθιά, τοποθετώντας τις πέτρες πάλι στη σειρά και τα σταφύλια έμεναν κρυμμένα εκεί μέχρι τον χειμώνα, σε μέρος που μόνο εκείνοι γνώριζαν, διατηρημένα στο φυσικό ψυγείο της φύσης.Tις κρυψώνες αυτές τις έλεγαν «χωσάδες».
Στη ΡΟΔΟ, τη μέρα αυτή κρεμούν στο μεσιά – το μεσαίο χοντρό δοκάρι, που βαστάζει τη στέγη – τη δική τους «Αρχιχρονιά»: ένα άσπρο σακουλάκι γεμάτο στάχυα και σιτάρι. Γύρω απ’ αυτό δένουν μια αρμαθιά καρύδια, ένα κρεμμύδι, ένα σκόρδο, ένα κεχρί, καρπό βαμβακιού κι ένα τσαμπί σταφύλι.
΄Αλλο έθιμο στη Μακεδονία,  είναι να χαρίζει η νοικοκυρά, ξεκινώντας ο τρύγος, από μια «μάλλινη μισάλα (ποδήρης ποδιά)», σε όλους αυτούς που θα ασχοληθούν με τον τρύγο.
Μάλιστα θεωρούνταν προσβολή αν η νύφη δεν συμπεριλάμβανε ανάμεσα στα προικιά της «μάλλινες μισάλες» για τον τρύγο.
Σε άλλα μέρη επίσης επικρατεί η συνήθεια –έθιμο, να αφήνουν ατρύγητη μια μικρή άκρη του αμπελιού, ως προσφορά και ευχαριστία στις θεότητες της γης.
Το έθιμο της << Απαρχής>> είναι θρησκευτικό και έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Το έθιμο αυτό είναι οι πρώτοι ώριμοι καρποί να προσφέρονται στου θεούς.
Οι παλιοί Αθηναίοι υπολόγιζαν επίσημα ως την ημέρα της αρχής των σταφυλιών και να διαβάζεται από τους ιερείς η  ιδιαίτερη ευχή, για να καταξιώσει ο Θεός «τοις αιωνίοις θησαυροίς εναποθέσθαι ταύτα».
Μέχρι εκείνη την ημέρα, ένας άγραφος νόμος απαγόρευε στους παλαιούς Αθηναίους να καταναλώνουν σταφύλια. Και η απαγόρευση ίσχυε μέχρι την παραμονή της γιορτής, οπότε και δοκίμαζαν τα σταφύλια για να γιορτάσουν ανήμερα του Σωτήρος το γεγονός.
Τα έθιμα της 6ης Αυγούστου τηρούνταν αυστηρά στην Αθήνα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Διατηρήθηκαν και για κάμποσα χρόνια μετά την απελευθέρωση. Το όμορφο έθιμο της γιορτής των πρώτων σταφυλιών κρατούσε ακόμη τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.
Το έθιμο αυτό προσαρμοσμένο στην χριστιανική πραγματικότητα, όλο το δέκατο ένατο αιώνα, οι εφημερίδες έγραφαν την είδηση: «Σήμερον εις τους ναούς ευλογούνται αι ευλογημέναι σταφυλαί και αναγινώσκεται υπό του ιερέως η ωρισμένη ευχή. Κατά το έθιμον διανέμονται τοις εκκλησιαζομένοις ολίγοι βότρυς μετά την ανάγνωσιν της ευχής».
1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (εορτή του αγίου Συμεών του Στυλίτη): Οι έγκυες γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεών/ σημαδεύω). Την ίδια μέρα γιορταζόταν η «Αρχιχρονιά», ένα έθιμο, κατάλοιπο των βυζαντινών χρόνων, καθώς οι βυζαντινοί τον είχαν ως πρώτο μήνα του επίσημου ημερολογίου.
ΣΩΖΟΠΟΛΗ ΘΡΑΚΗΣ, οι κάτοικοι, το πρωί της 1ης Σεπτεμβρίου, ράντιζαν ο καθένας με αγιασμό το σπίτι του, τα αμπέλια του και τα δίχτυα του, για να ευλογηθούν και να δώσουν πολλά σταφύλια και πολλά ψάρια αντίστοιχα.

Τέλος δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι τα σχολεία ξεκινούν τον Σεπτέμβρη. Ένας δάσκαλος, πριν αρκετά χρόνια, στα Χάσια Κοζάνης, διηγείται τι συνέβαινε την πρώτη μέρα που άνοιγαν τα σχολεία:

"Στα σχολεία των χωριών τούτων, όταν ανοίξει το σχολείο, έρχονται οι μαθητές, φιλούν το χέρι του δασκάλου. Τους καταγράφει. Έπειτα αρχίζουν με τη σειρά και φέρνουν οι μαθητές μια πίτα, ένα ψωμί, κρασί.
  Όταν όμως θα αλλάξουν τα βιβλία ή τις τάξεις, τότε ο κάθε μαθητής θα παρουσιάσει τα νέα βιβλία του στο δάσκαλο να τα ράψει κι ο δάσκαλος τα ράφτει όλα τα βιβλία και τα φυλάγει επάνω στον πάγκο. Οι μαθητές φέρνουν τότε ένα δώρο στο διδάσκαλο, μαντίλι ή τσιράπια ή κότα ή αρνί, ό,τι θέλει ο καθένας, στους δε μαθητές φέρνουν μύγδαλα ή καρύδια ή ζαχαρωτά. Όλοι φέρνουν μικροί και μεγάλοι.
  Τότε οι μαθητές σηκώνονται όρθιοι, έρχονται στην παράδοση, στρώνουν μια βελέντζα ή παλτό καταγής. Σηκώνεται ο δάσκαλος, παίρνει το βιβλίο ενός μαθητή της δευτέρας ή της τρίτης κ.λ.π. τάξης στα χέρια και λέγει: «να αξιώσετε το μαθητή αυτό στην Β ή Γ ή Δ τάξη». Όλοι τότε οι μαθητές σηκώνουν εκείνον το μαθητή με τη βελέντζα καθισμένο μέσα και τον σύρουν άνω κάτω και φωνάζουν «άξιος», τον ανεβάζουν και τον κατεβάζουν 3 φορές. Κατόπιν εκείνος φιλά το χέρι του δασκάλου και παίρνει τα βιβλία. Ο δάσκαλος του εύχεται "Καλή Πρόοδο" και μοιράζει στα παιδιά ό,τι φρούτα έφερε ο μαθητής. Έτσι όλοι οι μαθητές αξιώνονται, όχι την ίδια μέρα, αλλά τις άλλες. Τέλος με τη σειρά φέρουν ο καθένας στο δάσκαλο το κανίσκι του με το ψωμί, πίτα, αυγά, κρασί, ρακή κ.ά."

 Αυτά είναι λίγα από τα έθιμα που αναβιώνουν στην χώρα μας τον μήνα αυτό που από τα αρχαία χρόνια έχει μεγάλη σημασία για τον λαό μας.


" Το γλυκό του Σεπτέμβρη "  
Γλυκό του κουταλιού σταφύλι

Για να το φτιάξουμε χρειαζόμαστε:


1 κιλό σταφύλι σουλτανίνα με μεγάλη ρώγα και ψιλόφλουδο,
αν είναι και νυχάτο ακόμα καλύτερα!
½ κιλό ζάχαρη
μισή κούπα του τσαγιού χυμό πορτοκάλι
2 βανίλιες
και προαιρετικά λίγα ασπρισμένα αμύγδαλα κομμένα στην μέση εγκαρσίως
Εκτέλεση
Μαδάμε μαλακά τις ρώγες προσέχοντας να μη λιώσουν και να μην έχουν επάνω υπόλοιπα από τα κοτσανάκια. Τις πλένουμε πολύ καλά και τις αφήνουμε σε ένα σουρωτό να στραγγίξουν για λίγη ώρα.
Στην συνέχεια βάζουμε σε μια πλατιά και μεγάλη κατσαρόλα, μια στρώση από ρώγες και από πάνω μια στρώση ζάχαρη, ξανά μια στρώση ρώγες και μια στρώση ζάχαρη. Επαναλαμβάνουμε μέχρι να τελειώσουν τα υλικά.
Ρίχνουμε πάνω στη ζάχαρη το χυμό των πορτοκαλιών, σκεπάζουμε την κατσαρόλα και την βάζουμε για 12 ώρες στο ψυγείο.
Μετά το βάζουμε στην φωτιά και βράζουμε για 10 λεπτά (ο χρόνος μετράει από την ώρα που θα αρχίσει ο βρασμός) ξαφρίζοντας συνεχώς με μια τρυπητή κουτάλα. Μόλις περάσουν τα 10 λεπτά αποσύρουμε από την φωτιά και αφήνουμε το γλυκό σε μια άκρη για 24 ώρες ώστε να βγάλει όλους τους χυμούς του.
Όταν περάσει ο χρόνος που αναφέρουμε το βάζουμε στην φωτιά, ρίχνουμε τις βανίλιες και αρχίζουμε να δένουμε το γλυκό για περίπου 10 λεπτά. Θα χρειαστεί πάλι να ξαφρίσουμε.
Μόλις διαπιστώσουμε ότι είναι έτοιμο αποσύρουμε από τη φωτιά και αρχίζουμε να κουνάμε την κατσαρόλα δεξιά-αριστερά και με μια κυκλική κίνηση αρκετές φορές μέχρι να κρυώσει. Αυτό το κάνουμε για να περάσει το σιρόπι μέσα στις ρώγες από την τρυπούλα τους, ούτως ώστε όταν κρυώσει το γλυκό να έχει μείνει το σιρόπι μέσα στις ρώγες και να είναι φουσκωτές-φουσκωτές.
Τέλος ρίχνουμε στην κατσαρόλα τα αμυγδαλάκια, γεμίζουμε αποστειρωμένα βάζα με το γλυκό και φυλάμε σε δροσερό μέρος ή καλύτερα στο ψυγείο, για μεγάλο χρονικό διάστημα.
TIP: Είναι καλύτερα να ξεκινήσετε τη διαδικασία το βράδυ, ας πούμε της Παρασκευής για να έχετε χρόνο μπροστά σας, την άλλη μέρα, το πρωί του Σαββάτου, κάντε την πρώτη βράση και την επόμενη το πρωί, Κυριακή, δέστε το γλυκό, έτσι δεν θα σας φανεί καθόλου ο χρόνος αναμονής.
Πηγές:
http://www.nikopolistv.gr
https://pl-pl.facebook.com
http://el.wikipedia.org
http://www.trip-travel.gr
http://www.infokids.gr
Εφημερίδα του συλλόγου "τ’αλωνάκι" ΤΕΥΧΟΣ 32 Τριμηνιαία έκδοση ΧΑΛΚΙΔΑ  ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΡΙΟΣ 2014

---------------------------------------------------------------------------------------------
                                                                                               
                                                                       ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

Ήθη  και έθιμα του Πάσχα

Η χώρα μας είναι πλούσια σε ήθη και έθιμα που αναβιώνουν το Σάββατο  του Λαζάρου  την Μεγάλη εβδομάδα και ανήμερα του Πάσχα.
Η Σαρακοστή είναι μία σημαντική περίοδος για τους χριστιανούς, που αποτελείται από εφτά εβδομάδες. Παλαιότερα οι εβδομάδες που την αποτελούσαν ήταν πέντε. 
Μέσα σε αυτή την περίοδο, οι χριστιανοί νηστεύουν, προσεύχονται και προετοιμάζονται για το                                 Πάσχα τη μεγαλύτερη γιορτή της ορθοδοξίας.


 Τα κάλαντα του Λαζάρου

  Όλα τα έθιμα  του Πάσχα ξεκινούν από το Σάββατο του Λαζάρου. Το Σάββατο πριν την μεγάλη εβδομάδα  είναι αφιερωμένο στην Ανάσταση του Λαζάρου. Πολλά είναι τα έθιμα για εκείνη την ημέρα, αλλά αυτό που ξεχωρίζει είναι αυτό των καλάντων του Λαζάρου. Στη συμβολική του ερμηνεία, το έθιμο αυτό  συνδέεται με την αναγέννηση της φύσης , την ανανέωση της ζωής και την αγωνία της μεταθανάτιας ζωής. Δεν είναι καθόλου τυχαία η εποχή που αναβιώνει, διότι αναζωογονείται η φύση, μετά από την χειμερία νάρκη του χειμώνα. 
  Παλαιότερα τα κάλαντα του Λαζάρου λέγονταν από άντρες μεγάλης ηλικίας, αργότερα από παιδιά που κρατούσαν χατζάρες και τέλος από νέα κορίτσια τις << Λαζαρίνες>>, που παρομοιάζονται με  τις αδελφές του Λαζάρου. Ανήμερα του Λαζάρου λοιπόν  βγαίνουν κορίτσια όχι πάνω από 13-14 χρονών με τοπικές ενδυμασίες και κρατώντας το στολισμένο καλάθι τους λένε τα κάλαντα του Λαζάρου και μοιράζουν τα <<Λαζαράκια>> ή <<Λαζαρόνια>> μικρά πλασμένα ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου.



                                                         ΜΑΡΤΙΟΣ 2014

                              Ήθη και έθιμα της άνοιξης.
                                                                από τις μαθήτριες του Β4 Ειρήνη Ρίζου & 
                                                                                                          Ευγενία Πρένγκα
   
  Άνοιξη, η ομορφότερη εποχή του έτους! Όλη η πλάση ξαναγεννιέται, ανασταίνεται και ξυπνά από το κρύο και την παγωνιά του χειμώνα. Ο λαός μας αποδίδει στην άνοιξη όλη αυτή την αναγέννηση, και συνεχίζει να τηρεί κάποια πανάρχαια έθιμα, αφού όλοι ξέρουμε πως από τα αρχαία κιόλας χρόνια, οι Έλληνες γιόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης  με διάφορα έθιμα και προλήψεις. 

 Ο πρώτος από τους μήνες της άνοιξης είναι ο Μάρτης. Είναι ο μεταβατικός μήνας από το χειμώνα στην  άνοιξη, γι’αυτό  πολλές φορές είναι άστατος. Λέγεται πως πήρε το όνομά του  από τους Ρωμαίους που τον ονόμασαν Martious   από τον θεό τους Άρη. Ο λαός μας ονομάζει τον Μάρτη και παλουκοκαύτη, γιατί  με το κρύο του οι άνθρωποι αναγκάζονταν να καίνε και τα παλούκια  για να ζεσταθούν. Επίσης τον ονόμαζαν και Βαγγελιώτη γιατί γιορτάζεται και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ενώ πολυάριθμα είναι κι  άλλα ονόματα όπως φυτευτής, Πουλιαντέρης ή Ανοιξι


Πολυάριθμα είναι τα έθιμα του Μαρτίου. Κατά τις ηλιόλουστες ημέρες του Μαρτίου που ακολουθούσαν τα κρύα του χειμώνα, τα παιδιά έβγαιναν από τα σπίτια και έπαιζαν έξω στις αυλές. 
Οι μητέρες, για να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του μαρτιάτικου ήλιου που θεωρούνται επικίνδυνες, έφτιαχναν και φορούσαν στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον "Μάρτη", ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα. 

 




         
Άλλο ένα έθιμο που  αναβίωνε την 1η Μαρτίου σε πολλές περιοχές της χώρας μας είναι τα "χελιδονίσματα". Την 1η Μαρτίου τα παιδιά πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν τραγούδια που υποδέχονταν την άνοιξη και τον ερχομό των χελιδονιών στη χώρα μας, τα λεγόμενα "χελιδονίσματα". Τα παιδιά τραγουδούσαν κρατώντας τη λεγόμενη χελιδόνα, ένα κόσκινο  χωρίς το δίχτυ, έχοντας ως διάμετρο ένα ξύλο που προεξείχε  από τη μία πλευρά και στην κορυφή του είχε ένα χάρτινο χελιδόνι. Το κόσκινο ήταν στολισμένο με λουλούδια, ενώ τα παιδιά τελειώνοντας το τραγούδι, έδιναν στη νοικοκυρά φύλλα  κισσού.

 

Χελιδόνισμα Αιανής Κοζάνης:


"Χελιδόνα έρχεται

Απ’τη Μαύρη θάλασσα……."


 "Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο  Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’εκείνον  τον ζευγά που’χει πολλά σπαρμένα"

Ο Απρίλης, δεν είναι τόσο άστατος όσο ο Μάρτης. Είναι δροσερός μήνας χωρίς υπερβολικό κρύο ή πολλή ζέστη. Πήρε το όνομά του από το λατινικό  aprilious που σημαίνει ανοικτός, διότι  ανθίζουν τα λουλούδια και όλη φύση γεννιέται. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά ονόματα για τον Απρίλη, όπως Τρυανταφυλλάς, Γρίλλης (=γκρινιάρης) Άι-Γιωργίτης  ή Απρίλτς στα ποντιακά.

  Ο Απρίλης είναι πλούσιος σε έθιμα και προλήψεις. Είναι ο μήνας που οι βοσκοί αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά για να βοσκήσουν τα ζώα τους, ενώ παράλληλα αρχίζει και το λεγόμενο κούρεμα. Σε αγροτικές περιοχές οι αγρότες φυτεύουν κυρίως τεύτλα, ρεβίθια, φασόλια, κεχρί, καλαμπόκι, πατάτες, βαμβάκι και καπνά ανάλογα με την περιοχή.
Στη Σύμη την 1η Απριλίου, συνηθίζουν να ανάβουν φωτιές και να πηδούν από πάνω, λέγοντας: "Έξω ψύλλοι  και κοριοί και μεγάλοι ποντικοί". Με αυτά τα λόγια ήθελαν να διώξουν το κάθε τι κακό που θα συνέβαινε στις σοδειές τους.
Μία πρόληψη στην περιοχή της Θράκης είναι ότι το πρωταπριλιάτικο νερό της βροχής είναι ευεργετικό για τα σπαρτά.

  Στην  Κύπρο δεν απλώνουν το "Πρωτόπεφτο", δηλαδή την πρώτη  Πέμπτη του Απρίλη, ούτε βγάζουν έξω από το σπίτι τα εργαλεία, γιατί καταστρέφεται η καλή τύχη του σπιτιού, "αναθεμελειώνεται". Το σημαντικότερο γι’αυτούς είναι πως δεν πρέπει να σκάψουν εκείνη τη μέρα γιατί σκάβουν το λάκκο τους. 

  Ο Μάης είναι κατεξοχήν ανοιξιάτικος μήνας, αφού οι περισσότερες μέρες του είναι ηλιόλουστες και σχετικά ζεστές.  Πήρε το όνομά του από τη μητέρα του Ερμή Μαία. Πολλές είναι οι τοπικές ονομασίες του μήνα αυτού. Για παράδειγμα οι Αγραφιώτες τον λένε "χαλαζά", οι Τηνίοι "βροχάρη", οι Μακεδόνες "κερασάρη", οι Πόντιοι "καλομήνας", οι Κύπριοι "πεντεφάς ή  Πενταδείληνος", γιατί εξαιτίας του μεγάλου μήκους των ημερών του έτρωγαν 5 φορές τη μέρα. Επίσης το Μάη δεν έκαναν γάμους ή  βαριές εργασίες.

  Ένα από τα πολυάριθμα έθιμα του Μάη είναι το πρωτομαγιάτικο στεφάνι Το μαγιάτικο στεφάνι  φτιάχνεται από διάφορα άνθη και καρπούς και κρεμιέται στην πόρτα των σπιτιών. Το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει στη σημερινή εποχή τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί λόγω του τρόπου ζωής των σύγχρονων πόλεων. Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ - Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου.



  Άλλο ένα έθιμο του μήνα αυτoύ είναι οι "Μάηδες του Πηλίου"
Με βάση το δρώμενο, οι άνθρωποι ντύνουν έναν νεαρό, το Μαγιόπουλο, με φύλλα και λουλούδια. 
Συνοδευόμενος από προσωπιδοφόρους, γυρνούν τα χωριά του Πηλίου και κάνουν  αναπαραστάσεις γάμου, θανάτου του γαμπρού και ανάστασής του με μαγιάτικα τραγούδια.





 Ένα άλλο αρκετά εντυπωσιακό αλλά και επίπονο έθιμο είναι αυτό των "αναστενάριων". Το έθιμο αυτό προήλθε από την Ανατολική Ρωμυλία και μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 ρίζωσε στη Μακεδονία. Λαμβάνει τόπο στις ημέρες 21-23 του Μάη και γίνεται προς τιμήν των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στο τελετουργικό του μέρος περιλαμβάνονται εκστατικοί χοροί, περιφορές εικόνων, αρχαιότροπη θυσία ζώου, χρήση αγιάσματος  η εντυπωσιακή πυροβασία (περπάτημα πάνω σε αναμμένα κάρβουνα). Το έθιμο αποτελεί συνέχεια λατρευτικών τελετών προ τιμήν του θεού Διονύσου. Ως αρχηγό τους έχουν τον Αρχιαναστενάρη, αυτόν που κρατά την εικόνα των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
 




  ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2014

Απόκριες!
   Η Αποκριά είναι η γιορτή των μασκαράδων. Αποτελείται από τρεις εβδομάδες που προηγούνται της Σαρακοστής. Η πρώτη εβδομάδα λέγεται Προφωνή, διότι μας προφωνεί δηλαδή μας  ενημερώνει για τον ερχομό των Αποκριών. Η δεύτερη εβδομάδα είναι η Κρεατινή ή αλλιώς της Κρεοφάγου, επειδή συνήθιζαν να τρώνε κρέας χωρίς εξαίρεση την Τετάρτη ή την Παρασκευή. Τέλος, έρχεται η εβδομάδα  της Τυροφάγου ή Τυρινή. Ονομάστηκε έτσι διότι αυτή την εβδομάδα τρώμε γαλακτοκομικά ως μία ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας.
   Σε πολλά μέρη της Ελλάδας την περίοδο αυτή των Αποκριών τηρούνται πολλά έθιμα που έχουν ρίζες από την αρχαιότητα χωρίς καμία ιδιαίτερη αφομοίωση. Μερικές από τις περιοχές της χώρας μας θα σας παρουσιαστούν παρακάτω:

'Εθιμα
Πάτρα
 Παραδοσιακό, αποκλειστικά πατρινό, έθιμο. Απογευματινοί χοροί στους οποίους οι ντάμες προσέρχονται ελεύθερα, χωρίς εισιτήριο και χωρίς συνοδό, αλλά με μαύρο φαρδύ και μακρύ ντόμινο και μάσκα ώστε να μην αναγνωρίζονται και έχουν την πρωτοβουλία στην εκλογή καβαλιέρου στο χορό. Στα χρόνια που οι σχέσεις των δυο φύλλων ήταν υπό αυστηρή επιτήρηση το μπουρμπούλι ήταν μια ετήσια απόδραση και τόπος πραγματικών αλλά και φανταστικών ερωτικών περιπετειών. Γίνονται και σήμερα για να διατηρείται η παράδοση.

Δράμα
  Το εθιμικό δρώμενο του Καλόγερου (= καλός γέρος) τελείται τη Δευτέρα της Τυρινής. Οι ρίζες του ανάγονται σε πανάρχαιες τελετές, κατά τις οποίες οι άνθρωποι ζητούσαν από τις ανώτερες δυνάμεις να επενεργήσουν στη βλάστηση και να γονιμοποιήσουν τη γη. Στις μέρες μας, το έθιμο υπενθυμίζει και υπογραμμίζει την εξάρτηση του ανθρώπου από τη φύση. Το έθιμο ήλθε στη Δράμα μαζί με τους πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης. Αναβιώνει από μια ομάδα μεταμφιεσμένων με επικεφαλής τον Καλόγερο. Επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού και ύστερα πηγαίνουν στην πλατεία. Εκεί διεξάγονται διαγωνισμός διελκυστίνδας, εικονικό όργωμα και σπορά. Το δρώμενο ολοκληρώνεται με την εικονική νεκρανάσταση του Καλόγερου.
 Η μεταμφίεση
  Ο Καλόγερος φορά δέρματα ζώων και μεταμφιέζεται σε ζώο. Στη μέση έχει δεμένα κουδούνια, ένα εκ των οποίων είναι σύμβολο γονιμότητας. Στα ρούχα των υπόλοιπων μελών της ομάδας κυριαρχεί το μαύρο. Φορούν μαύρο φέσι, καρό πουκάμισο, μαύρο γιλέκο και μαύρη σαλταμάρκα. Στη μέση ένα κόκκινο ζωνάρι συγκρατεί το πουτούρι. Οι κνήμες των ποδιών τυλίγονται με κομμάτια άσπρου υφάσματος, τα ποδοπάνια, και στα πόδια φορούν τα τσερβούλια.
                                            Νάουσα Ημαθίας
  Οι Μπούλες είναι παλαιότατο αποκριάτικο έθιμο της Νάουσας Ημαθίας. Δύσκολα μπορούμε σήμερα να βρούμε τις ρίζες του, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα από τα έθιμά μας. Όμως όλα τα στοιχεία του μας οδηγούν σε παλαιούς χρόνους. Στο αποκριάτικο αυτό έθιμo μας, έχει δοθεί πολύ πετυχημένα ο ορισμός χορευτικό δρώμενο, γιατί η δράση των ανθρώπων που συμμετέχουν στην τέλεσή του είναι δράση χορευτική και χωρίς αυτήν η τέλεση του εθίμου είναι αδύνατη. Τα κυριότερα στοιχεία του εθίμου που μας μεταφέρονται από μία πολύ αυστηρή προφορική παράδοση είναι:
  1. Η συγκρότηση του μπουλουκιού, που προϋποθέτει την αυστηρή αποδοχή και τήρηση ορισμένων κανόνων τέλεσης του εθίμου για συμμετοχή σ” αυτό
  2. Το φύλο των τελεστών είναι μόνο νέοι άνδρες
  3.  Τη γυναικεία μορφή (νύφη-μπούλα) την υποδύεται πάντα άνδρας
  4. Η ένδυση, η μεταμφίεση και η συμπεριφορά των τελεστών διέπονται από πατροπαράδοτους κανόνες
  5. Τα μουσικά όργανα, οι χοροί, το δρομολόγιο, είναι προκαθορισμένα από το τελετουργικό, που ακολουθείται αναλλοίωτο στο πέρασμα των χρόνων.

  Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και πιθανότατα έχει σχέση με τελετές φυλετικής μύησης όπως η τελετή ενηλικίωσης κατά την οποία ο νέος, ντυμένος με γυναικεία ρούχα και οδηγούμενος από ανύπανδρους άντρες της φυλής, θα μυηθεί με τη σειρά του στα μυστικά της, θα αποβάλλει τη γυναικεία ενδυμασία και θα μεταμορφωθεί σε άνδρα. 
  Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακραίωνη ιστορία του το έθιμο μεταπλάθει και παράλληλα ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας. Οι τελεστές ήταν και είναι πάντα νέοι άνδρες. Ο αριθμός τους τα παλαιότερα χρόνια φαίνεται να ήταν από έξι μέχρι δώδεκα, ενώ σήμερα μπορεί να συμμετέχουν και περισσότεροι. Στο μπουλούκι, από πολύ παλιά έπαιρναν μέρος και μικρά αγόρια.
                                                                                     Μακρινίτσα
 Γυναικείος χορός που χορεύεται ιδιαίτερα στη Νάουσα, κατά τη διάρκεια της Αποκριάς. Είναι από τους λίγους πένθιμους χορούς, αφού είναι συνδεδεμένος με τον χαλασμό της Νάουσας το 1822 και την τραγική θυσία των γυναικών που έπεσαν στα νερά της Αραπίτσας για να γλιτώσουν από την Τούρκικη αιχμαλωσία. Η λαβή των χεριών γίνεται από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες και βρίσκονται κοντά η μία χορεύτρια με την άλλη. Το μέτωπο του χορού είναι πάνα προς τη φορά.
                                                                      Σίφνος
   Η Σίφνος μένει πιστή στις παραδόσεις και διατηρεί με πολύ έμπνευση και χιούμορ τα έθιμα των αποκριάτικων χορών με τις «Καμηλωσίες», δηλαδή μασκαράδες οι οποίοι  στην σιφνέικη διάλεκτο λέγονται «Καμήλες». Εδώ οι πρωταγωνιστές είναι το σιφνέικο «τακίμι», μουσικό ζευγάρι όπου το βιολί συνοδεύει το λαγούτο και το πλούσιο φαγητό στις λεγόμενες «τραπέζες». Πολλοί από τους αποκριάτικους χορούς, όπως εκείνος του «Κυρ- Βοριά», ανάγονται στους Προχριστιανικούς Χρόνους, όταν οι άνθρωποι επηρεασμένοι, από τις παγανιστικές δοξασίες, συνήθιζαν να εξευμενίζουν τα στοιχεία της φύσης που τους ταλαιπωρούσαν. 
   Ο χορός του «Κυρ-Βοριά», αφιερωμένος στον άνεμο, γίνεται στο προαύλιο της Παναγιάς της Κόγχης στον Αρτεμώνα. Ο παπάς σέρνει τον χορό και ακολουθούσαν μεταμφιεσμένοι οι κάτοικοι του νησιού. Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης  ακούγονται διάφορα στιχάκια και ποιήματα ενώ οι παραβρισκόμενοι απολαμβάνουν, με άφθονο κρασί, την παραδοσιακή ρεβιθάδα, κρέας με μακαρόνια ή πατάτες, βακαλάο με πατάτες σαλάτα ακούγοντας παραδοσιακή μουσική απο βιολί και λαούτο.Από τα λίγα έθιμα που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της απόκριας.   
Πόντος
  Το γαϊτανάκι πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα άλλα τοπικά έθιμα, αφού η δεξιοτεχνία των χορευτών αλλά και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο! Δεκατρία άτομα χρειάζονται για να στήσουν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν 12 μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Γύρω από το στύλο, 12 χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν μαζί, σε 6 ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι όπως γυρνούν πλέκουν τις κορδέλες γύρω από το στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν γύρω από το στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.

                                                                       Θράκη
                                                        από την Ειρήνη Ρίζου, Β4


   Στην περιοχή της Θράκης συναντάμε, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας μας, το  "πως το τρίβουν το πιπέρι" το οποίο χορεύεται σαν ζωναράδικο ή συρτό και σύμφωνα με το τραγούδι οι χορευτές πρέπει να εκτελέσουν κάποιες εντολές, αλλιώς ο ένας  που κρατάει το ζωνάρι τους χτυπάει.

Από αποκριάτικα  τραγούδια έχουμε την χασαπιά "Χασάπη", το ξέσυρτο "τι να κάνω ο έρημος την γυναίκα που 'χω" και πάρα πολλά άλλα.



Όλα αυτά τραγουδιόνταν και χορεύονταν την Κυριακή της αποκριάς μόνο και ήταν αποδεκτά από όλους. Ακόμα και ο Παπάς τα τραγουδούσε αλλά μόνο αυτήν την ημέρα. Στους Ασβεστάδες αναβιώνουν ακόμα το έθιμο να τα τραγουδάνε παππούδες - γιαγιάδες και παιδιά την Κυριακή. 





Άλλο ένα αποκριάτικο δρώμενο που συναντάμε στη Θράκη  είναι ο ''Λαϊσος'' . 
"Σύμφωνα με την Παράδοση ένας κυνηγός ,όχι και πολύ καλός στο επάγγελμα, πηγαίνει με το σκυλί του για να κυνηγήσει. Κατά τη διάρκεια του κυνηγιού ''ξεφυτρώνουν'' δύο λαγοί. Ο κυνηγός μας προσπαθεί να τους πετύχει με το όπλο και προστάζει το σκυλί του να πάει πίσω από του λαγούς έτσι ώστε να τους βρει πιο εύκολα.Σε κάποια στιγμή ρίχνει μια τουφεκιά με το όπλο του και αντί να πετύχει του λαγούς τραυματίζει το σκύλο του". Τα βήματα του δρωμένου αυτού εκτελούνται από τον κυνηγό και το σκύλο στην αρχή του δρωμένου. Ο βηματισμός τους είναι απλός με βήματα αργά, μπρος και πίσω, θέλοντας έτσι να δείξουν ότι ψάχνουν για θήραμα.Οι ''λαγοί'' κάνουν χαρακτηριστικές κινήσεις του ζώου αυτού(π.χ. κουνούν τα πίσω πόδια και τρέχουν έχοντας τα χέρια του λυγισμένα μπροστά).

 Το έθιμο του Μπέη στη Θράκη είναι ένα καθαρά λαογραφικό έθιμο του Βορείου Έβρου, που αναβιώνει  συνήθως την Καθαρά Δευτέρα. Στο έθιμο αυτό παίρνουν μέρος άντρες  που χορεύουν γίκνα ή ξέσυρτο κρατούμενοι ο ένας με τον άλλο από ξύλινα κοντάρια. Ένας άντρας ντυμένος γυναίκα, κάνει τη γύφτισσα. Στο Δρώμενο αυτό η γύφτισσα πετάει το τυλιγμένο μωρό της στους άντρες που χορεύουν και πρέπει ένας να το πιάσει με το στόμα και με τον ίδιο τρόπο να το δώσει στους επόμενους. Αν σε κάποιον πέσει το μωρό η γύφτισσα τον χτυπάει με αυτό.





                                                                                          ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ-ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014



                 Κάλαντα δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων
                                                                                 από τη μαθήτρια Βασιλική Ζαχαριά Γ1
  
 Πιστεύω πως το παρακάτω απόσπασμα, από το βιβλίο του Θανάση Παπαθανασίου "Ο Θεός μου ο αλλοδαπός" , δίνει την ακριβή και σωστή περιγραφή για το τι πραγματικά είναι τα κάλαντα…
                                                         " Ο Θεός μου ο αλλοδαπός"
  Κάλαντα είναι να 'χεις κάτι να πεις και -πολύ περισσότερο- να 'χεις βρει κάτι πολύτιμο για τη ζωή σου, μα να μην αντέχεις να το κρατήσεις για τον εαυτούλη σου, αλλά να καίγεσαι να το μοιραστείς. Κάλαντα είναι μια διάθεση συνάντησης σε μιαν ακοινώνητη κοινωνία. Κάλαντα είναι να ανοίγεις την πόρτα του σπιτιού σου για να ξεχυθείς στο δρόμο, να αναζητήσεις τον άλλο, να του χτυπήσεις την πόρτα, να αποζητήσεις το πρόσωπο του. Κάλαντα είναι να μετατρέπεις τις πόρτες από ταφόπλακες σε ανοίγματα ζωής.
  Το 'χετε σκεφτεί; Κάλαντα είναι το κουβάλημα μιας είδησης. Ότι η ελπίδα έρχεται από το αύριο και έρχεται από μια συνάντηση. Αύριο, 25 Δεκεμβρίου, ο άνθρωπος παύει να προορίζεται για τη χωματερή, αλλά συναντιέται με τον Θεό, γίνεται σάρκα του Θεού, γίνεται γλεντοκοπάς σ' ένα τραπέζι μαζί Του. Γίνεται, με λίγα λόγια, κοινωνός ενός άλλου τρόπου ύπαρξης, τον οποίο τον προσφέρει ένας Θεός ξετρελαμένος με τον άνθρωπο, τόσο ξετρελαμένος που να αφήνει τα μεγαλεία για να σαρκωθεί μέσα σε μια φάτνη! Όσο πιο κοντά, δηλαδή, στον άνθρωπο, στην καθημερινότητα, στο χώμα, στα ζώα, στ' αστέρια, στον πόνο.

«Να τα πούμε;»
   Τα κάλαντα είναι η αποζήτηση μιας επικοινωνίας με τον άλλο. Έχουμε να του πούμε κάτι, μα δεν βιάζουμε τα αυτιά του, ούτε παραβιάζουμε την ελευθερία του. Είναι σα να του λέμε: «Αδελφέ, εμείς πιστεύουμε κάτι, που το θεωρούμε σπουδαίο και που νιώθουμε πως δίνει νόημα σε κάθε στιγμή μας. Σκεφτόμαστε να σου το πούμε, κι εσύ κατόπιν διαλέγεις και παίρνεις. Να τα πούμε, λοιπόν;».

«Καλήν ημέραν άρχοντες»
  Το 'χετε προσέξει; Δεν υπάρχουν ξεχωριστά κάλαντα για άρχοντες και ξεχωριστά για το λαό. Όλοι αποκαλούνται άρχοντες, και το σπίτι τους αποκαλείται «αρχοντικό». Τα κάλαντα κομίζουν ένα όραμα· μια κοινότητα αρχοντάδων, δίχως υποτελείς, δούλους και εξαθλιωμένους. Είναι ένα όραμα εμπνευσμένο από το μεδούλι της Εκκλησίας, από ένα Θεό που προσφέρει τον ίδιο του τον εαυτό σε όλους, δίχως να νομιμοποιεί την ταξική αδικία. Αυτή την προσφορά Του εμείς τη λέμε Θεία Ευχαριστία. Κι όταν τραγουδάμε:

«Χριστός γεννάται σήμερον»
   Κυριολεκτούμε. Τα Χριστούγεννα δεν είναι απλώς η αναπόληση ενός μακρινού παρελθόντος. Είναι η δυνατότητα του σημερινού ανθρώπου να γίνει μέτοχος της Βηθλεέμ σήμερα. Είναι η δυνατότητα να μεταμορφωθούν οι πρώτες ύλες της ζωής μας, το ψωμί και το κρασί, σε σώμα και αίμα αυτού που γεννήθηκε «εν Βηθλεέμ τη πόλει» πριν τόσα χρόνια για να νικήσει το θάνατο και να αναστηθεί.
«Χαίρει ή κτίσις όλη»
   Τα κάλαντα αποτυπώνουν την πίστη της Εκκλησίας ότι η σάρκωση του Χριστού μπολιάζει με ζωή το σύμπαν, κι όχι μονάχα την «ψυχούλα» καθενός ατομικά. Κοιτάξτε τις βυζαντινές εικόνες της Γέννησης: τα βράχια είναι ζωγραφισμένα έτσι που να στρέφονται προς τον Χριστό, τα δέντρα χαμηλώνουν κλπ. Τα πάντα συμμετέχουν. Τα κάλαντα κουβαλούν μέσα τους τη μαρτυρία πως το περιβάλλον είναι κάτι αφάνταστα περισσότερο από αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης ή σκουπιδότοπός μας.
   Όταν θα χτυπήσουν την πόρτα μας τα παιδιά των καλάντων, ας μην τα αποπάρουμε. Το να τους στρέψουμε την πλάτη, έτσι κι αλλιώς, δεν αρκεί για να ξορκίσουμε τις ενοχές μας για τον τρόπο ζωής μας. Τα κάλαντα βασίζονται σε κάτι ολότελα διαφορετικό από την αποξένωση που πλαστικοποιεί τα πάντα γύρω μας· και κάτι ολότεlα διαφορετικό από τις φαρισαϊκές ψευδο-«επικοινωνίες» που στοιχειώνουν την καθημερινότητα μας: από τη φασιστική επέλαση, δηλαδή, του ξύλινου κομματικού λόγου και των τηλεοπτικών εκπομπών που γδέρνουν τον άνθρωπο και ασελγούν πάνω στην αξιοπρέπεια του. 
  Τα παιδιά των καλάντων είναι -θελητά ή άθελα τους- αληθινοί αντάρτες των πόλεων σήμερα. Μπορεί κίνητρο τους να είναι η παραξενιά κι η χαρά του εθίμου, μπορεί και το χαρτζιλίκι που αποκομίζουν. Το θέμα είναι ότι στα χέρια τους (ή μάλλον, στα πόδια και στα στόματα τους) κρατιέται μια υπόθεση που μακάρι να βιωθεί κάποτε σε όλες της τις διαστάσείς. Διότι όσο ακόμα παίρνει τους δρόμους η αλήθεια των καλάντων κι όσο αντηχεί το κάλεσμα τους σε έναν αλλιώτικο, ερωτικό τρόπο ζωής, οι άχαρες πόλεις μας δεν έχουν πάρει ακόμα διαζύγιο από την ελπίδα. Δεν έχουν θαφτεί ακόμα (όχι ολοκληρωτικά, τουλάχιστον) στο ανέραστο αμπαλάζ του καταναλωτισμού, των βιτρινών, των ρεβεγιόν δίχως προσδοκία του αύριο, των «Χριστουγέννων» χωρίς Χριστό.
        Φωτιά στα τόπια, παιδιά. Και, ντροπή σ' όποιον σας μιλήσει για ντροπή.
 {Η λέξη κάλαντα πήρε το όνομά της από τις ρωμαϊκές καλένδες, οι οποίες ήταν οι πρώτες ημέρες κάθε μηνός. Τα κάλαντα καθιερώθηκε ως ένα έθιμο του Χριστιανισμού στο Βυζάντιο. Οι ρίζες τους όμως βρίσκονται στις γιορτές της αρχαίας Ειρεσιώνης. Η Ειρεσιώνη γιορταζόταν δύο φορές το χρόνο ως σύμβολο της ευφορίας και γονιμότητας της γης, όπου ο κόσμος ευχαριστούσε τους Θεούς και τραγουδούσε σε σπίτια δίνοντας ευχές όπως :
"Στο σπίτι τούτο πού ρθαμε, του πλουσιονοικοκύρη,
 Ν΄ ανοίξουνε οι πόρτες του να μπει ο πλούτος μέσα
 να μπει ο πλούτος κι η χαρά κι η ποθητή ειρήνη,
 για να γεμίσουν τα σταμνιά μέλι, κρασί και λάδι
 κι η σκάφη του ζυμώματος με φουσκωτό ζυμάρι"}
                              
                                            Οι καλαντάρηδες
  Έτσι λοιπόν αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα κατανοήσουμε πως για να τραγουδήσει κανείς τα κάλαντα έπρεπε να διαθέτει ιδιαίτερο ταλέντο και καλή μνήμη. Εκείνοι οι οποίοι τραγουδούσαν τα κάλαντα ονομάζονταν καλαντάρηδες και για τον παραπάνω λόγο, οι περισσότεροι από αυτούς ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι σε σχέση με σήμερα. Ωστόσο, σε κάθε σπίτι που επισκέπτονταν έπρεπε να επαινέσουν ξεχωριστά όλα τα μέλη της οικογένειας. Το κάθε μέλος ήθελε να ακούσει ευχές από τον καλαντάρη, οι οποίες αφορούσαν είτε τη δουλειά του, είτε την ομορφιά του, είτε το κατοικίδιό του και πολλά άλλα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων καλάντων από τους Κουρκουλούς, χωριό της Βόρειας Ευβοιας, είναι :
ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ
 Χρυσή φραγκίτσα κάθεται στον τοίχο (α)κουμπησμένη
Στα χάδια χάδια την κρατούν και στα κανάκια παίζει.
Και στα χρυσά προσκέφαλα τη βάζουν και κοιμάται
Χρυσή είναι η κεφαλία της και τα μαλλιά μετάξι
Τα δόντια πυκνοφυτευτά σαν το μαργαριτάρι
Μαργαριτάρι και φλουρί όλο καθάριο ασήμι.
  Για να επιτύχει κάτι τέτοιο ο καλαντάρης όμως, έπρεπε να γνωρίζει την κατάσταση του κάθε σπιτιού και τις προσδοκίες κάθε μέλους που το αποτελούσε. Έτσι, υπήρχαν οι λεγόμενοι κουτσομπόληδες, όπως τους λέμε σήμερα, των οποίων η δουλειά για όλο τον χρόνο είναι να μαθαίνουν τι γίνεται σε κάθε σπίτι, ώστε να πληροφορούν τον καλαντάρη σε σχέση με αυτό το θέμα. Αν όμως τώρα, οποιοσδήποτε δεν άκουγε αυτά που επιθυμούσε από τον καλαντάρη, τότε αυτός είχε το δικαίωμα να τον διώξει ρίχνοντας του κατάρες για το σπίτι του, την οικογένειά του, τον ίδιο κ.λπ.. Αντίθετα, εάν ο καλαντάρης εκτελούσε σωστά το χρέος του και θεωρούσε πως η αμοιβή του δεν ήταν ισάξια της προσπάθειάς του τότε ανακαλούσαν ευθέως την ικανοποιητική για αυτούς αμοιβή ή έπαιρναν πίσω τις ευχές τους.
   Οι καλαντάρηδες στην Ελλάδα συνήθιζαν να κρατούν ένα χάρτινο ομοίωμα καραβιού αντί για το σιδερένιο σημερινό τρίγωνο. Το καράβι αυτό είχε σχέση με το πλοίο των Ανθεστηρίων της αρχαιότητας. Έτσι, παρακαλούσαν τον Θεό Διόνυσο για βλάστηση και καρποφορία της γης και καλές σοδειές για τους καλλιεργητές.
  Στο Βυζάντιο τα μικρά παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους και έλεγαν τα κάλαντα, κρατώντας πορτοκάλια, μήλα κ.λπ., πάνω στα οποία είχαν καρφωμένο ένα νόμισμα. Με βάση το έθιμο, οι νοικοκύρης έπρεπε να φιλέψει το παιδί με νόμισμα διπλάσιας αξίας από αυτό που ήταν καρφωμένο. Παρόμοιο έθιμο με αυτό επικρατούσε και στον Πόντο.   


(Ευχαριστούμε τον κ. Δημήτρη Λιανοστάθη για την άδεια χρησιμοποίησης υλικού από την λαογραφική εφημερίδα του Συλλόγου "τ' Αλωνάκι" 

 Βιβλιογραφία
Έντυπη εφημερίδα ΄΄ Τ΄ Αλωνάκι ΄΄ :
  • Τεύχος 5ο σελίδα 2 - άρθρο ΚΑΛΑΝΤΑ ΦΩΤΩΝ – αρθρογράφος Μίνα Χαλεπά & σελίδα 9 άρθρο ΝΑ ΤΑ ΠΟΥΜΕ – αρθρογράφος Αποστολίνα Χαλίλη
  • Τεύχος 9ο – άρθρο Καλήν Εσπέραν Άρχοντες… - αρθρογράφος Αποστολίνα Χαλίλη
  • Τεύχος 13ο σελίδα 5 – άρθρο από την Ειρεσιώνη … στα Κάλαντα – αρθρογράφος κ. Πέτρος Ρέτσας
  • Τεύχος 17ο – άρθρο Περί καλάντων ο λόγος … - αρθρογράφος Χριστίνα Καραγκούνη
  • Τεύχος 21ο σελίδα 1 & 2 – άρθρο Κάλαντα Πρωτοχρονιάς – αρθρογράφος κ. Πέτρος Ρέτσας
  • Τεύχος 25ο σελίδα 1 & 8 – άρθρο Τα κάλαντα στους Κουρκουλούς – αρθρογράφος κ. Δημήτρης Λιανοστάθης.
  • Πληροφορίες από σχετική με τα κάλαντα συζήτηση στο μάθημα παραδοσιακού χορού με την κ. Αγγελική Καρτελιά στο σύλλογο γονέων και κηδεμόνων Δημοτικού Σχολείου Αφρατίου.

Κάλαντα της Εύβοιας.... 

              από τη μαθήτρια Μαρία Βυθούλκα

Όπως κάθε περιοχή της χώρας μας, έτσι και η Εύβοια έχει τα δικά της κάλαντα. Ας μάθουμε τα κάλαντα της Καρύστου-Μαρμαρίου, της περιοχής Στυρέων και της Β.Εύβοιας!
                              
 Καρύστου -Μαρμαρίου
Αρχιμηνιά, Καλή Χρονιά, καλώς μας ήρθε ο χρόνος.
Αγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία.
Βασίλη, πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;
Από τη μάνα έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω
Κάτσε να φας, κάτσε να πιεις κάτσε να τραγουδήσεις.
Εγώ γράμματα μάθαινα, τραγούδια δεν ηξεύρω.
Αν είσαι συ γραμματικός, πες μας την αλφαβήτα.
Χλωρό ραβδί, ξερό ραβδί, χλωρά βλαστάρια πέτα
και πάνω στα ξεβλάσταρα πέρδικες κελαηδούσαν,
δεν είν' πέρδικες μοναχές μον' είν' και τρυγονάκια,
και κάτω στις ριζούλες τους πηγάδια και λιβάδια,
πηγάδια πετροπήγαδα κι αυλές μαρμαρωμένες,
να κατεβαίνει η πέρδικα να πίνει , ν' ανεβαίνει,
να πλένει τη φτερούγα της, να λούζει τον αφέντη,
αφέντη, αφέντη, Λάφεντε, πέντε φορές αφέντη,
πέντε κρατούν το μαύρο σου κι έξι το χαλινό σου
και δέκα σε περικαλούν, αφέντη καβαλίκα.
Καβαλικεύεις χαίρεσαι, πεζεύεις καμαρώνεις.
Και τα σκοινιά του καραβιού να τα μαλαματώσεις,
στην πρύμη ειν' το μάλαμα, στην πλώρη το ασήμι,
που κοσκινίζουν τα φλουριά και δριμονίζουν τ΄άσπρα
κι απότα δριμονίσματα κέρνα τα παλικάρια,
κέρνα τα αφέντη, κέρνα τα, να πούμε και του χρόνου,
του χρόνου και τ' αντίχρονου σαν τούτες τις ημέρες
να 'στε καλά να χαίρεστε με μόσχους και κανέλες.
Κι εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.
Και του χρόνου.
                                           
                           Κάλαντα περιοχής Στύρων
Η μεταγραφή του αρβανίτικου ιδιώματος γίνεται με βάση τα στοιχεία της Γλωσσολογίας (linguistics) για την απόδοση των ήχων καθώς είναι μόνο προφορική η "γλώσσα" αυτή και δεν υπάρχει αλφάβητο.

Μιρ να έρδι βίτι ιρί                             Με το καλό να έρθει ο νέος χρόνος
Μιρ τe να πλικίενj                               καλώς να μας αρέσει
Γκέγκενj βλέζερj γκεγκενj                 Ακούστε, αδέρφια, ακούστε
Σj νεστρ θόιν μοτμε                            σαν αύριο, έλεγαν παλιά,
Αϊ τσe οτ πρωτοβινj                            αυτός που θα πρωτόρθει
Τj μπιέρe αυλοπορτέζν                       να σας χτυπήσει την αυλόπορτα
Κα νj ντουμέ τj γιεπνj                         από ένα δώρο να του δώσετε
Ψε ιστ κλιsheσe πανηγυρ                    γιατί γιορτάζει η εκκλησία
Τσe ιsh νj νιέρι                                     που ήταν ένας άνθρωπος έναρετος
Νj νιέρι σιούμ γλυκομοίρj                  ένας άνθρωπος πολύ καλότυχος
Τσe εθο’ι’ν Σινβασίλe                         που τον έλεγαν Αγιο-Βασίλη.
Νj εθατeντρου κεϊ πeρ μπαστουν        Ενα ξερό ξύλο είχε για μπαστούνι
Εκej πeρ τe κουμπίσεϊ                         το είχε για ν’ακουμπάει,
νeμάλe τe aτe εθατe ντρου                  επάνω σ’αυτό το ξερό το ξύλο
ντι ζογκ ishve εδε κeντο’ι’ν                 δυο πουλιά ήταν και κελαηδούσαν
τσe κε’ι’ν σιτ σj διαμάντ                     που είχαν τα μάτια σα διαμάντια ,
χρυσάφ ντe φλιουτουράδ                    και χρυσαφένια φτερά.
Νκγρίχουνj βλεζερj βεshιουνj             Σηκωθείτε ,αδέρφια, ντυθείτε,
Κα κλιshια τe μος λίψενj                     από την εκκλησία να μη λείψετε,
Τeμjρ σπιρτ τe κeνj                              καλή ψυχή να έχετε .
Κα κλιshια πο τe πρίρενj                     Από την εκκλησία όταν γυρίσετε,
Ντe στeπj τe βeνj                                 στο σπίτι να πάτε
Σουφράν τe στρόνj                               το σοφρά να στρώσετε,
Τe χάνj εδέ τe πίνj                                να φάτε και να πιείτε
Πο τe γιέτ εδέ ντονj φτωχό                  Αν είναι και κανένας φτωχός ,
Ντον γκιτόν εσκρέτ εδέ sheμούντ       κανένας γείτονας έρημος και άρρωστος ,
Τι θονj εδέ ατία τe βίνj                         να του πείτε και αυτού να έρθει ,
Τe χα’ι’ εδέ τe pij                                 να φάει και να πιει.
Αντe γιένj γεωργόνj                             Αν είστε γεωργοί ,
Νj μίλj shosh μπουκ τe μπeνj               χίλια κόσκινα στάρι να κάνετε .
Αντe γιένj τσοπάν με δι εδέ με δεν      Αν είστε τσοπάνηδες με γίδια και με πρόβατα ,
Νιόρα του θρέσινe κοπέν                     Γρήγορα να σας φωνάζουν στο κοπάδι.*
Αντe μπeνj νιάτρ πουν                          Αν κάνετε άλλη δουλειά,
Διαφορί τe κένj λιούμ                           Το κέρδος σας να είναι ποτάμι.
Ζότι ε ζόνια ε στeπίς                             ο νοικοκύρης και η κυρά του σπιτιού,
Βίτρα shιούμ τe ρόιν                             Χρόνια πολλά να ζήσουνε.
Εδέ μοτ τe γιέμι μjρ                              Και του χρόνου να είμαστε καλά ,
Τe θόμι μέτα Σινβασίλινe                     να πούμε πάλι τον Άγιο Βασίλη,
Με γκόλνje εδέ με λύρeνe                    με το στόμα και με τη λύρα!

*Όταν το κοπάδι χίλιαζε, έβαζαν τον ντελάλη για φωνάξει το γεγονός στην περιοχή……

                          
                                           Κάλαντα της Βόρειας Εύβοιας 
Τα Κάλαντα αυτά λέγονταν "Τα Τραγούδια" και τα έψαλλαν το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά στις γειτονιές.
Η παραλλαγή που παρουσιάζουμε εδώ είναι από την περιοχή της Δίρφυς.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψιλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή κι αρχή καλός μας χρόνος, εκκλησιά με τ' Αγιος Θρόνος.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός Αγιος και Πνευματικός
στη γη, στη γη να περπατήσει και να μας και να μας καλοκαρδίσει.
Αγιος Βασίλης έρχεται, άρχοντες τον κατέχετε;
Από, από την Καισαρεία, συ (ει)σ' αρχόντισσα είσ' αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί ζαχαροκάντιο ζυμωτή, χαρτί, χαρτί και καλαμάρι
δες και με, δες και με το παλλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε, τη μοίρα μου την έλεγε και το, και το χαρτί ομίλει
άσπρε μου, άσπρε μου χρυσέ μου κρίνε.
Βασίλη μ' πούθε(ν) έρχεσαι και δε μας καταδέχεσαι
και που και πούθε κατεβαίνεις και δε μας και δε μας αναπαντένεις.
Από τη μάνα μ' έρχομαι και γω σας καταδέχομαι, και στο και στο σκολειό μου πάω
δε μου λέ, δε μου λέτε τι να κάνω;
Κάτσε να φας, κάτσε να πγεις, κάτσε τον πόνο σου να πεις, κάτσε κάτσε να τραγουδήσεις
και να μας και να μας καλοκαρδίσεις.
Εγώ γραμματικός ειμαί, τραγου, τραγούδια δεν ηξέρω.
Αν είσ' εσύ γραμματικός πες μας πες μας την αλφαβήτα
και στο ραβδί του 'κουμπησε να πει, να πει την άλφαβήτα.
Και το ραβδί ξερό ήτανε, χλω χλωρούς βλαστούς πετάει,
κι απάνω στα βλαστάρια του και στα περικοκλάδια του
περδί, περδίκια κελαηδούσαν.
Δεν είν' μονάχα πέρδικες είν', είν' κι άσπρα περιστέργια.
Τα περιστέργια πέταξαν και παν, και παν στις κρύες βρύσες.
Παίρνουν νερό στα νύχια τους και χιο, και χιόνι στα φτερά τους,
να λούσουν τον αφέντη τους, να ρα, να ράνουν τη (γ)κυρά τους.
Κι απού χρον'.
Τα κάλαντα αυτά σηματοδοτούν τον πολιτισμό του νομούμας αλλά και της χώρας μας γι’αυτό οφείλουμε να τα ξέρουμε και να τα μεταδίδουμε ο ένας στον άλλον έτσι ώστε να κρατηθεί ζωντανός ο ελληνικός πολιτισμός.
                                                                   

                          

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012

ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ


΄Σχολείο…σχολειάκι΄΄      

 από τις μαθήτριες Ζαχαριά Βάσω, Διοματάρη Ευαγγελία,Ζαχαριά Χριστίνα, Καρλατήρα Σταυρούλα

  Ένα από τα πιο φημισμένα Γυμνάσια της Εύβοιας θεωρείται και το σχολείο μας, το ΄΄Αναξαγόρειο Γυμνάσιο Νέας Λαμψάκου". Αρχικά ,το γυμνάσιο στεγαζόταν στον ίδιο χώρο με το δημοτικό της Λαμψάκου, κατά τη σχολική χρονιά 1981-82. Το νέο κτιριακό συγκρότημα  του σχολείου χτίστηκε το 1985-86.
  Είναι ένα αρκετά μεγάλο σχολείο, με ένα εξαιρετικά ευρύχωρο προαύλιο. Υπάρχουν  παρτέρια και λυγερές λεύκες.  Κάθε ξύλινο παγκάκι αποτελεί ένα διαφορετικό «στέκι» της κάθε παρέας, την ώρα του διαλείμματος. Τα παιδιά περιμένουν με αγωνία το μάθημα της γυμναστικής, για να μπορέσουν να παίξουν στα γήπεδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ και βόλει.
   Μα, το πιο σημαντικό για τους μαθητές του σχολείου αυτού, είναι η άρρηκτα συνδεδεμένη σχέση τους με το γύρω φυσικό περιβάλλον. Η θάλασσα, απ’ τη μια μεριά ,και τα ψηλά βουνά, απ’ την άλλη, αναζωογονούν και φτιάχνουν τη διάθεση των παιδιών, από τις πρωινές ώρες μέχρι και το μεσημέρι. Οι λόγοι αυτοί ,λοιπόν, επηρέασαν άμεσα στην διαμόρφωση  της περιβαλλοντικής μας συνείδησης.
   Τέσσερις από τις αίθουσες του σχολείου είναι διαθέσιμες για τα τμήματα της πρώτης τάξης του γυμνασίου, ενώ  η Δευτέρα και  η Τρίτη  στεγάζονται στις υπόλοιπες έξι αίθουσες. Υπάρχει αίθουσα εκδηλώσεων με μια μεγάλη σκηνή και διαδραστικό πίνακα στο εσωτερικό της, έτσι ώστε να πραγματοποιούνται οι διάφορες γιορτές. Επίσης, ένας επιπλέον χώρος είναι διαθέσιμος για το γραφείο του κυρίου διευθυντή και των υπόλοιπων καθηγητών. Φυσικά, όπως και τα υπόλοιπα σχολεία, έτσι και το δικό μας, έχει καντίνα, η οποία αποτελεί πειρασμό για όλα τα παιδιά.
  Τέλος, θα θέλαμε να τονίσουμε ιδιαίτερα πως υπάρχει μια μικρή αίθουσα βιβλιοθήκης. Παρόλο που είναι ένας πολύ μικρός χώρος, «φιλοξενεί» ένα αρκετά μεγάλο αριθμό βιβλίων. (Φυσικά, αν έχετε ενδιαφέροντα βιβλία τα οποία δεν χρειάζεστε μπορείτε να τα παραδώσετε ,για να εμπλουτίσετε τη συλλογή). Η βιβλιοθήκη, λοιπόν, αποτελείται από μια ομάδα παιδιών, η οποία είναι υπεύθυνη για τον χώρο αυτό. Ακόμα, η ομάδα αυτή, φέτος για πρώτη φορά αποφάσισε τη δημιουργία εφημερίδας στο διαδίκτυο, χάριν της οποίας διαβάζετε αυτή τη στιγμή το κείμενο που γράψαμε για το σχολείο μας.
    
Το ΄΄Αναξαγόρειο Γυμνάσιο Νέας Λαμψάκου΄΄ είναι ένα σχολείο το οποίο συνδυάζει  όμορφο φυσικό περιβάλλον, κατά πλειοψηφία άριστους μαθητές και πολλές δραστηριότητες. Ποιος δεν θα ήθελε να ανήκει σε ένα τέτοιο σχολείο… 



     
      Η υποδιευθύντρια του σχολείου μας, κυρία Ακριώτου, όπως μας ανέφερε και η ίδια μέσα από την συνέντευξη που της πήραμε, εργάζεται 27 χρόνια στο ΄΄Ανaξαγόρειο Γυμνάσιο Νέας Λαμψακου ΄΄.  Μας είπε  πως αγαπά πολύ τα παιδιά και πως είναι κομμάτι της ζωής της (στην αγάπη της για τα παιδιά οφείλεται και το επάγγελμα που επέλεξε). Δεν χρειάζεται να σας πoυμε τίποτα άλλο, παρά μόνο να προσέξετε λέξη προς λέξη τα λόγια της…

   «Αγαπώ πολύ το σχολείο και δε θα ήθελα να φύγω ποτέ από εδώ. Δύο κυρίως λόγοι είναι: η "ποιότητα" των παιδιών που έρχονται σ’ αυτό το σχολείο, αλλά και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο είναι χτισμένο. Η γαλάζια θάλασσα, από τη μια μεριά, και τα καταπράσινα βουνά ,απ’ την άλλη, έχουν απίστευτη αρμονία και σε αναζωογονούν».
   Αυτά ήταν τα λόγια της υποδιευθύντριας για τα πλεονεκτήματα του σχολείου μας. Αλλά είχαμε και μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, όσον αφορά την σχέση της κυρίας Ακριώτου με τα παιδιά:
«Τα παιδιά μου δίνουν ζωή και με ανανεώνουν. Φυσικά, τα αγαπώ πάρα πολύ! Βέβαια, αρκετές φορές φωνάζω και αυτό, γιατί θεωρώ  το σχολείο κυρίως  φορέα  διαμόρφωσης σωστής  κοινωνικής  συμπεριφοράς. Έτσι, λοιπόν, προσπαθώ να βάζω κάποια όρια. Θεωρώ πως η δουλειά μου είναι γεμάτη ζωντάνια».
   Στην ερώτηση ΄΄Αν θα μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στο σχολείο, τι θα ήταν αυτό΄΄, απάντησε:
«Δεν θα ήθελα να αλλάξω κάτι. Απλά, θέλω να διαμορφώσω καλύτερα τον εξωτερικό χώρο του σχολείου με τα παιδιά της περιβαλλοντικής ομάδας και θα το κάνω. Ακόμα, θα ήταν χρήσιμη μια επιπλέον κοινόχρηστη αίθουσα, για να πραγματοποιούνται διάφορες δραστηριότητες, καθώς επίσης και ένα γυμναστήριο, για να έρχονται τα παιδιά σε μεγαλύτερη επαφή με την άσκηση και να διατηρούν την σωματική τους κατάσταση!»             



Πρόσωπα.......
 ΑΡΧΑΙΑ
    VS   
ΒΙΟΛΟΓΙΑ
                                                       από τις μαθήτριες Βαϊρλή Θεανώ, Σασσάνη Νικολέτα, Κλειώ Παλτόγλου

Ποιο μάθημα προτιμάτε; Είστε θεωρητικοί ή θετικοί; Πόσο δύσκολο είναι να είστε καλοί στα  μαθήματα και των δυο πεδίων, να αποδίδετε και σε αυτά που δεν σας .....κάνουν " κλίκ "; Δυο καθηγητές μιλούν για τα μαθήματά τους και  τις δικές τους  αναμνήσεις από τα σχολικά θρανία.


Ευχαριστούμε πάρα πολύ την Κα  Μανώλη και τον Κο Βούλγαρη
 για την επιμονή ,την υπομονή και την συνεργασία τους.
ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΝΩΛΗ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
  • Αγαπώ τα παιδιά και την διδασκαλία, οπότε αυτοί ήταν και οι βασικοί λόγοι για τους οποίους  επέλεξα το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.
  • Δεν κάνω  διακρίσεις στην τάξη. Αντίθετα,  αντιμετωπίζω όλα τα παιδιά  με τον ίδιο τρόπο
  • Από τότε που ήμουν  μικρή, μου άρεσαν τα φιλολογικά μαθήματα, αλλά περισσότερο αγαπούσα τα μαθηματικά και τη γυμναστική.  
  • Υπάρχουν φορές που τα παιδιά μιλούν χωρίς συμπάθεια για τους καθηγητές τους. Προσωπικά, δε με ενοχλεί. Δεν μπορούμε να αρέσουμε σε όλους. Έτσι δεν είναι; 
    Παραθετικά επιθέτων...Φιλόλογος επί τω έργω...
  • Πώς ανέχομαι όλες τις ανοησίες που κάνουν τα παιδιά; Με υπομονή, βαθιές ανάσες, χαμόγελο. Ε, φαντάζομαι ότι θα βρω και άλλους τρόπους! Άλλωστε, τις περισσότερες φορές είναι αξιαγάπητα...
  






ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ-ΓΕΩΛΟΓΟΣ

Το κύτταρο;;;;;...νομίζω

  • Διδάσκω στο Αναξαγόρειο Γυμνάσιο δύο χρόνια και, πριν έρθω σ' αυτό, με είχαν διορίσει στο 1ο   Γυμνάσιο Χαλκίδας.     
  • Κατάγομαι από το Μαντούδι Ευβοίας και σπούδασα στην Πάτρα, γεωλόγος. 
  • Αν ήμουν καλός μαθητής; Ναι, θεωρώ πως ήμουν πολύ καλός μαθητής. Η φυσική αλλά και τα μαθηματικά ήταν τα αγαπημένα μου μαθήματα. Λογικό.....δε νομίζετε;
  • Σήμερα, διδάσκω βιολογία   στην Α΄ και στη Γ¨ γυμνασίου, χημεία σε ένα τμήμα της Γ¨ γυμνασίου και την γεωγραφία στην Α¨γυμνασίου. Λόγω ειδικότητας ,προτιμώ τη διδασκαλία της γεωγραφίας, αλλά πιo πολύ μου αρέσει η βιολογία. 
  • Φέτος,η αυστηρότητά μου δεν έχει φανεί ακόμα σε κανένα τμήμα.....
 ----------------------------------------------------







ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟ....... ΑΠ' ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ!!
ΧΗΜΕΙΟ













ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ-ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
 












ΕΡΓΑ ΜΑΘΗΤΩΝ