Κυριακή 16 Μαρτίου 2014

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΑΡΤΙΟΥ 2014

        ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΟΣΤΑΘΗΣ

                  "Δάσκαλος ..... εις διπλούν"

                                    
         από τις μαθήτριες Διοματάρη Ευαγγελ, Ζαχαριά Βάσω, Ρίζου Ειρήνη, Ζαχαριά Χριστίνα & Σουγιουλτζή Σοφία

  Ο Δημήτρης Λιανοστάθης είναι Πρόεδρος και Δάσκαλος Χορού σε Σύλλογο Πολιτιστικής Λαϊκής Παράδοσης που δραστηριοποιείται στη Χαλκίδα.  Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για τον λαϊκό πολιτισμό και την προαγωγή του μέσα από τη δράση ατόμων και συλλόγων  

1. Είστε δάσκαλος σχολείου και χορού. Yπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στα δύο αυτά καθήκοντα;

 Και βέβαια. Tο μόνο που αλλάζει είναι το διδακτικό αντικείμενο. Η διδακτική, και κυρίως η παιδαγωγική, είναι κοινή. Από τη μεριά του δημοτικού σχολείου ο στόχος είναι τα παιδιά να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι, να εμπλακούν με τη κοινωνία αύριο, μεθαύριο, να αποκτήσουν εφόδια, να διαμορφώσουν χαρακτήρα όπως πρέπει να διαμορφώσουν και όπως πρέπει να είναι ένας σύγχρονος καλός πολίτης- εφαρμόζοντας και έχοντας σαν βοήθεια την παιδαγωγική. Και στον ελληνικό χορό ο στόχος παραμένει ίδιος. Δηλαδή να αγαπήσουν τα μέλη, οι μαθητές, όλοι όσοι εμπλέκονται με την λαϊκή παράδοση, τον λαϊκό πολιτισμό. Πάλι έχοντας ως εργαλείο την παιδαγωγική και τη διδακτική. Ουσιαστικά μόνο το διδακτικό αντικείμενο αλλάζει. η διαδικασία είναι η ίδια.
2.Τί σημαίνει για εσάς ο χορός; 
  (γέλιο...)Τα πάντα. Ο χορός είναι τρόπος ζωής, τρόπος έκφρασης, από ένα σημείο και μετά νοοτροπία, είναι τρόπος αντιμετώπισης καταστάσεων. Αν σκεφτείτε παιδιά μου ότι εγώ σε αύτη τη διαδικασία  είμαι πολλά χρόνια, σε καθημερινή βάση, με τη μεγαλύτερη δυνατή τριβή, έχω μάθει να ζω με το χορό. Δε ξέρω πως θα' ταν η νοοτροπία μου και η λογική μου αν δεν είχα εμπλακεί με το χορό. Θυμάμαι όταν ήμουνα φοιτητής στην Αθήνα, οι συμφοιτητές μου τα βράδια πήγαιναν στα μπαράκια, στη ντισκοτέκ, τότε ήταν στη μόδα η ντισκοτέκ...Εγώ τα βράδια πήγαινα και χόρευα στη Δώρα Στράτου. Δηλαδή, όχι ότι δε πήγαινα στα μπαρ επειδή δε περνούσα καλά. Αν θα πήγαινα θα ήταν με τη παρέα μου, σπάνια βέβαια. Προτιμούσα να είμαι στο χώρο εκείνο παρά κάπου αλλού. Όχι ότι ήταν κακό απλά είναι αυτό που σας είπα πριν. Τρόπος ζωής, ήταν νοοτροπία. Και δύσκολα αλλάζεις. Αυτό στα 21 μου και συνεχίζει μέχρι τα 43 μου...


Μαθήτριες του Δ Λιανοστάθη με φορεσιές από την Κύμη

 3.Τί σας έκανε να ασχοληθείτε με το χορό;
  Με το χορό με έκαναν να ασχοληθώ τα βιώματα μου. Προέρχομαι από μία λαϊκή, αγροτική οικογένεια που έχει στο αίμα της το χορό. Ο παππούς μου ήταν ένας από τους καλύτερους χορευτές. Ο πατέρας του επίσης θεωρούνταν αυθεντικός χορευτής της περιοχής μας. Ωστόσο και η οικογένεια μου είχε τον χορό σαν τρόπο έκφρασης. Εγώ θυμάμαι τον εαυτό μου όταν ήμουν μικρός να πηγαίνω με τον παππού μου στα πανηγύρια και να σηκώνομαι να χορεύω. Μιλάμε τώρα για τα πανηγύρια του 1976 -1977 που ήμουν εγώ 6-7 χρονών, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τα πανηγύρια του 2014. Ήταν πανηγύρια με όργανα παραδοσιακά και με τραγούδια όπως ήταν τότε σε μια παραδοσιακή σχετικά κοινωνία, γιατί ήταν κλειστή και η περιοχή μας.
 4.Σας άρεσε επομένως από παιδική ηλικία ο χορός, ή με την πάροδο των χρόνων τον αγαπήσατε; 
Γαλλία 2013, με το σύλλογο επί σκηνής...
Όπως προανέφερα από την παιδική ηλικία, αλλά αυτό είναι σαν το δέντρο που το ποτίζεις. Υπάρχει ο σπόρος και όταν τον σπόρο τον ποτίζεις και τον καλλιεργείς αυτό το πράγμα θα μεγαλώσει. Έτσι ήταν και η σχέση η δική μου. Όσο περισσότερο έμπαινα στη διαδικασία αυτή τόσο πιο πολύ μου άρεσε, τόσο πιο πολύ ήθελα να ασχοληθώ με πιο πολλά πράγματα, γιατί αυτό που λέμε, που κάνουμε τώρα εμείς, ο λαϊκός πολιτισμός  δεν είναι μόνο ο χορός, δεν είναι βήματα. Δηλαδή στην αρχή αυτό είναι, ήταν έκφραση, ήταν συναίσθημα αλλά σιγά-σιγά έμπαινες μέσα και άκουγες και το τραγούδι, άκουγες και το στίχο. Να λοιπόν και η ποίηση στο τραγούδι. Έβλεπες και τη φορεσιά, ακόμα και η αρχιτεκτονική των σπιτιών, των παραδοσιακών, ήταν ένα στοιχείο του λαϊκού πολιτισμού.
 5.Είπατε πως σαν φοιτητής ασχοληθήκατε με το χορό.
  Ναι. Εγώ ξεκίνησα το '88, πέρασα στη Αθήνα. Στην αρχή πήγα στο σύλλογο οι ΡΙΖΕΣ με παραδοσιακούς χορούς, στο κέντρο της Αθήνας. Επόμενη χρονιά πήγα στα τμήματα επιλογής της Δώρας Στράτου, στο θέατρο. Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση αυτό που μας είχε πει ο διευθυντής εκεί. Είχε πει "εμένα δε με ενδιαφέρει τι ξέρετε,(μας είχε βάλει όλους να χορέψουμε)εμένα με ενδιαφέρει τι μπορεί να μάθει ο καθένας σας" και πιστεύω πως αυτό είναι το πιο σημαντικό. Σημασία έχει πολλές φορές όχι τι ξέρεις, ή τι κάνεις ότι ξέρεις αλλά τι μπορείς να μάθεις και αν είσαι έτοιμος να δεχτείς να μάθεις. Σε αυτό το κομμάτι του λαϊκού πολιτισμού που ασχολούμαστε και ασχολείσθε και εσείς παιδιά μου, ισχύει το "πάντα μαθαίνω", αλλά για να μάθω πρέπει να έχω ανοιχτά τα αυτιά μου και τους ορίζοντές μου. Άμα τους κλείσω και πω ότι εγώ τα ξέρω όλα, τελείωσε...
 6.Ο σύλλογος πότε ιδρύθηκε;

  Εγώ τελείωσα από φαντάρος το '92.Την επόμενη χρονιά ήρθα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο και έκανα μαθήματα στα παιδάκια. Μαθητές μου τη πρώτη χρονιά θυμάμαι ήταν 17 παιδιά εκ των οποίων ήταν ο ΠΕΤΡΟΣ ΡΕΤΣΑΣ, ΣΟΦΙΑ ΑΣΛΑΜΑΤΖΙΔΗ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΖΑΟΥΡΗ ,οι οποίοι είναι τώρα δάσκαλοι στο σύλλογο. Την επόμενη χρονιά αυξήθηκαν τα παιδάκια και άρχισε να τους αρέσει. Μη κοιτάτε τότε  τα χρόνια ήταν διαφορετικά. Σήμερα λέμε ότι πάμε Ελληνικούς χορούς και καμαρώνουμε. Είναι κάτι ουσιαστικό. Τότε δεν ήταν έτσι τα πράγματα. 
  Στα χρόνια που ήμουν φοιτητής πολλές φορές ντρεπόσουν να πεις ότι χορεύεις γιατί θα σε περνούσαν για "βλάχο". Και τώρα υπάρχει αλλά έχει μειωθεί κατά πολύ. Θυμάμαι ήμουνα στο θέατρο και κάθε Τετάρτη και Κυριακή είχαμε διπλή παράσταση. Εγώ στους συμφοιτητές μου δεν είχα πει τίποτα, ντρεπόμουν. Ντρεπόμουν να τους πω ότι χορεύω στο θέατρο. Ντρεπόμουν με την έννοια ότι κανείς δεν είχε σχέση από τη παρέα μου με αυτό που λέμε λαϊκό πολιτισμό. Οπότε εγώ πήγαινα και χόρευα το βράδυ και την άλλη μέρα Πανεπιστήμιο. Μια Κυριακή απόγευμα θυμάμαι ότι χορεύαμε στο θέατρο Νάουσα. Ακόμα και τη περιοχή θυμάμαι...Βγαίνουμε έξω με διακονιάρικο χορό από τη Νάουσα, με κάτι φουστανέλες(φορεσιά Ρουγκατσαρέων).Εκεί που χόρευα κάποια στιγμή βλέπω από κάτω μια ομάδα 4-5 συμφοιτητών μου να μπαίνουν μέσα στο θέατρο. Κόπηκαν τα πόδια μου. Αυτοί έφυγαν. Με είχαν δει. Εντάξει χαμογέλασαν. Εγώ λέω, την άλλη μέρα στο πανεπιστήμιο έχω να φάω καζούρα...Παρόλο αυτά όμως επειδή τους άρεσε πολύ η παράσταση με αντιμετώπισαν πολύ θετικά. Και αυτό χρόνο με χρόνο άλλαζε. 
  Για να φτάσουμε σήμερα και να βλέπουμε ότι οι φορείς που ασχολούνται με το λαϊκό πολιτισμό να αυξάνονται και να μεγεθύνονται έχει πέσει πολύ νερό στο μύλο. Δεν ήταν τόσο εύκολο. Επανερχόμαστε στο σύλλογο. Μετά από 3 χρόνια που ήμουν στο Δημοτικό τα παιδιά τα οποία είχα εκεί, φεύγουν, πάνε στο γυμνάσιο. Ήθελαν να συνεχίσουν όμως το χορό. Ρωτήσαμε τη διευθύντρια και αυτή μας είπε "Τα παιδιά δε μπορούν να κάνουν μάθημα γιατί είναι εξωσχολικοί". Το μεταφέρω εγώ μετά στους γονείς του και λένε οι γονείς" Εφόσον τα παιδιά μας δε μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν χορό, θα κάνουμε σύλλογο!". Κάθε εμπόδιο για καλό τελικά. Τότε βρήκαν τη σφραγίδα του συλλόγου που υπήρχε το '85 αλλά ήταν νεκρός, δεν είχε δραστηριοποιηθεί. Έρχεται το '95 και δραστηριοποιείται ο σύλλογος με αντικείμενο τώρα το λαϊκό πολιτισμό και έτσι σιγά-σιγά άνοιξε ο σύλλογος. Στην αρχή κάναμε μάθημα στο 4ο Γυμνάσιο και τα τελευταία 10 χρόνια είμαστε εδώ...
 7.Ποιός ήταν ο σκοπός του συλλόγου;

Στην τελική τριήμερη εκδήλωση
Ο σκοπός του συλλόγου ήταν και παραμένει ο λαϊκός πολιτισμός. Οποιεσδήποτε πράξεις, ενέργειες οι οποίες έχουν σαν στόχο να προάγουν το λαϊκό πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις είτε αυτό είναι χορός, είτε αυτό είναι το δημοτικό τραγούδι, είτε είναι τα έθιμα, είτε οι παραδόσεις, είτε παραδοσιακά εργαλεία κ.α. Κυρίως όμως ο στόχος είναι να βιώνουν όσοι βρίσκονται εδώ μέσα αξίες διαχρονικές που μπορούν και σήμερα να μας πάνε μπροστά.
   Δεν πιστεύω πως ότι συνέβαινε παλιά ήταν σωστό και άγιο, ότι η παραδοσιακή κοινωνία ήταν η καλύτερη και εμείς δεν είμαστε σωστοί. Είναι αφοριστικό τελείως και είναι έξω από τη λογική μου. Υπήρχαν  όμως και πράγματα στην παραδοσιακή κοινωνία που ήταν χρήσιμα όπως είναι και σε εμάς χρήσιμα και διαχρονικά. Όπως οι σχέσεις των ανθρώπων, που ήταν πιο αυθεντικές. Αυτός είναι ο ρόλος του συλλόγου. Δηλαδή τα μέλη και όσοι βρίσκονται στο σύλλογο να νιώθουν ότι βιώνουν πράγματα χθεσινά, σημερινά και αυριανά. Αυτός είναι ο στόχος του συλλόγου και αυτός  πρέπει να είναι ο στόχος κάθε συλλόγου!
 8.Τί προϋποθέτει η επιλογή σας για έναν σωστό δάσκαλο; 
  Θεωρώ ότι ένας δάσκαλος χορού πρώτα απ' όλα πρέπει να αγαπάει αυτό που κάνει. Να έχει μεράκι και ανιδιοτέλεια. Να μη σκέφτεται άλλα πράγματα. Κυρίως όμως να εμπλέκεται στους τομείς του λαϊκού πολιτισμού με ουσιαστική γνώση, όχι επιφανειακή. Δε μπορεί κάποιος με πασαλείμματα να κάνει το δάσκαλο. Για να είμαι ειλικρινής η λέξη "δάσκαλος" δε μου αρέσει για το χορό, "εμψυχωτής" είναι καλύτερη. Μπορεί αυτό που λέω να είναι και λάθος. Ένας εμψυχωτής λοιπόν πρέπει να έχει ανοιχτούς ορίζοντες. Πρέπει να ψάχνει όσο πιο βαθιά γίνεται. Να μην είναι μονοδιάστατος. Να μη λέει ότι ξέρω να χορεύω, ξέρω τα βήματα και είμαι καλός δάσκαλος. Υπάρχουν πολλοί καλοί χορευτές που θέλουν να γίνουν δάσκαλοι. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εδώ ισχύει το εξής:ένας καλός χορευτής δεν είναι απαραίτητα ένας καλός δάσκαλος. Ένας καλός δάσκαλος όμως πρέπει να είναι καλός χορευτής.
 9.Πώς ανταποκρίνονται τα μέλη προς το σύλλογο; 
Ο δάσκαλος με τις μαθήτριες του στο βεστιάριο του συλλόγου
  Τα μέλη μας ανταποκρίνονται με τη μεγαλύτερη δυνατή θέληση και αγάπη απέναντι στο σύλλογο. Η δύναμη του συλλόγου είναι τα μέλη του. Σε περιόδους κρίσης όπως είναι τώρα δεν είναι τυχαίο που ο σύλλογος έχει τέτοια δυναμική, η οποία οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στα μέλη του. Αυτοί είναι οι οποίοι στηρίζουν το σύλλογο. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει σύλλογος.  Θέλω όλοι όσοι μπαίνουν εδώ μέσα να νιώθουν το σύλλογο κάτι δικό τους και να μην είναι σαν φιλοξενούμενοι. Είμαστε όλοι μαζί, όλοι το ίδιο. Η σχέση μας με τα μέλη είναι σχέση διαλεκτική αλλά και προσφοράς.
 10.Κατά τη γνώμη σας εκτός από το χορευτικό κομμάτι πρέπει να προωθείται τα μέλη στη γνώση ενός μουσικού οργάνου; 
  Ναι. Καταρχήν αυτό που ισχύει στο λαϊκό μας πολιτισμό είναι το λεγόμενο τριφυές δρώμενο: ΜΟΥΣΙΚΗ-ΚΙΝΗΣΗ- ΛΟΓΟΣ. Αυτά τα τρία είναι τα αδέρφια που μαζί και τα τρία φτιάχνουν αυτό που λέμε λαικομουσικοχορευτική παράδοση. Καλό είναι όλοι όσοι ασχολούνται με το κομμάτι αυτό να εστιάζουν και εκεί τη προσοχή τους, γιατί ένα πολύ μεγάλο μέρος της μουσικής μας στηρίζεται στα όργανα.

Τόπος καταγωγής του Δ Λιανοστάθη: Κουρκουλοί Εύβοιας(φωτο από το διαδίκτυο)
 11.Πιστεύετε ότι παράδοση είναι μόνο ο χορός; 

  Όχι. Κάθετα. Παράδοση είναι πολλά-πολλά πράγματα μαζί. Παράδοση είναι αυτό που έχω πάρει εγώ και το δίνω σε εσάς και αυτό θα το δώσετε εσείς παρακάτω. Ο λαϊκός πολιτισμός δεν είναι το ίδιο με την παράδοση, διότι η παράδοση είναι μία ευρύτερη έννοια σε σχέση με τον λαϊκό πολιτισμό. Ο λαϊκός πολιτισμός έχει συνιστώσεις. Αλλά παράδοση είναι κάτι άλλο. Κάπου είχα διαβάσει πως με το νανούρισμα της μάνας που ακούει το παιδί εκείνη τη στιγμή, διαμορφώνει και πλάθει τον χαρακτήρα του. Πέρα από τα τραγούδια και τους χορούς μας, παράδοση είναι και το νανούρισμα.

12. Πείτε μας μια στιγμή σε σχέση με τον χορό και τον σύλλογο και η οποία χαράχτηκε στην μνήμη σας;


  Υπάρχουν πολλές στιγμές, μία όμως που με έχει έτσι στιγματίσει ήταν τότε το 2007 που πέθανε ο παππούς μου, του οποίου όπως είπα και πριν του έχω φοβερή αδυναμία. Τον κουβεντιάζω, τον συζητάω, τον σκέπτομαι…είναι ο άνθρωπος που με έχει επηρεάσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Πέθανε λοιπόν, ο παππούς μου σε μεγάλη ηλικία και μετά από τέσσερις μέρες είχαμε τον ετήσιο χορό του συλλόγου, ο οποίος ήταν προγραμματισμένος. Και τον κάναμε στην σχολή Πεζικού. Έγινε το γλέντι γιατί έπρεπε να γίνει κανονικά…εγώ δεν ήθελα να χορέψω. Όμως εκεί που τελειώνει το γλέντι μου λένε τα παιδιά μου ( δάσκαλοι ) "Βρε Δάσκαλε..." (Εντωμεταξύ ο παππούς είχε χορέψει κανονικά στο σύλλογο μέχρι τα 93 του). "…δεν θα χορέψεις έναν χορό; Ο παππούς θέλει να χορέψεις τώρα" Δεν ξέρω πως έγινε αλλά τελικά χόρεψα. Την διάρκεια αυτού του χορού δεν πρόκειται να την ξεχάσω ποτέ. Τα συναισθήματα που σε πλημμυρίζουν τέτοιες στιγμές δεν μπορείς να τα περιγράψεις. Ο χορός είναι συναίσθημα, είναι έκφραση…όποιος λέει ότι είναι βήμα δεν ξέρει τι λέει. Εκφράζεσαι μέσα από τον χορό. Τέτοιες στιγμές όπως αυτή που σας είπα τώρα δείχνει την μεγαλοσύνη του χορού, ο οποίος είναι στη ζωή των ανθρώπων. Εκεί καταλαβαίνεις πραγματικά τι ρόλο παίζει ο χορός στη ζωή μας…

 13. Μία ευχή για το μέλλον της ελληνικής παράδοσης…

  Αυτό που εύχομαι είναι να συνεχίσει ο Έλληνας να βιώνει αξίες που ρέουν από τον λαϊκό μας πολιτισμό. Αυτό εύχομαι, αυτό ελπίζω, αυτό ευελπιστούμε και γι΄ αυτό προσπαθούμε.